Zakład Ubezpieczeń Społecznych ZUS - kontakt, infolinia i druki do pobrania

Autor: redakcja jakiwniosek.pl

Znajdź w Twojej miejscowości

Lista miejscowości


Zakład Ubezpieczeń Społecznych ZUS umożliwia załatwienie 29 spraw

W celu załatwienia spraw w Zakładach Ubezpieczeń Społecznych ZUS przygotowano druki do pobrania w popularnych formatach PDF lub DOC. Bardziej złożone zagadnienia zawierają wzory wypełniania dokumentów, a jeżeli sprawę można załatwić przez Internet - instrukcję prezentującą krok po kroku złożenie wniosku online.

ZUS oddział

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) jest państwową jednostką organizacyjną, posiadającą osobowość prawną. Tworzy sektor finansów publicznych w Polsce. Odpowiada za realizację zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Gromadzi składki na ubezpieczenia społeczne obywateli, co umożliwia późniejszą wypłatę świadczeń z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, niezdolności do pracy, choroby czy urlopu macierzyńskiego. Centrala Zakładu znajduje się w Warszawie, jednak ZUS posiada swoje oddziały, inspektoraty i biura terenowe w całej Polsce. Łącznie są to 43 oddziały znajdujące się w większych miastach oraz kilkadziesiąt inspektoratów i punktów informacyjnych w całym kraju. Nadzór nad legalnością działań Zakładu sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. 

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, organami ZUS są:

  • Prezes Zakładu, który kieruje działalnością ZUS i reprezentuje go na zewnątrz,
  • Zarząd Zakładu odpowiedzialny za koordynację realizowania celów, procesów, projektów i wykonywania zadań,
  • Rada Nadzorcza Zakładu, pełniąca rolę organu przedstawicielskiego → jest instytucją dialogu społecznego.

Zakres działania i zadania ZUS

Zadania ZUS

Zakres działania i zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określają:

Do głównych zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należą:

  • realizacja uchwalonych przepisów o ubezpieczeniach społecznych, w tym:
    • ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,
    • określenie uprawnień do świadczenia z ubezpieczenia i ich wypłacanie (chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej),
    • określanie wysokości i pobieranie składek ubezpieczeniowych (społecznych, zdrowotnych, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych),
    • prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i płatników składek,
    • prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek,
    • podejmowanie decyzji orzekających o uprawnieniach do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (lekarze orzecznicy, komisje lekarskie Zakładu);
  • realizacja umów i porozumień międzynarodowych, związanych z ubezpieczeniem społecznym;
  • wystawianie legitymacji emeryta-rencisty osobom uprawnionym;
  • dystrybucja środków finansowych z funduszów ubezpieczeń społecznych i Funduszu Alimentacyjnego;
  • kontrola:
    • orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy,
    • opłacania obowiązkowych składek przez płatników,
  • prewencja rentowa, czyli działanie na rzecz utrzymania w zdrowiu społeczeństwa, poprzez:
    • rehabilitację leczniczą ubezpieczonych zagrożonych niezdolnością do pracy (na przykład skierowania do sanatoriów),
    • prace badawcze i analizy przyczyn niezdolności do pracy,
    • inne działania prewencyjne.

Jeżeli ZUS zwleka z załatwianiem sprawy, petent może wystosować pismo ponaglające.

PUE ZUS

Jak znaleźć oddział, inspektorat lub biuro terenowe ZUS?

Aby znaleźć najbliższy oddział lub jednostkę ZUS, możesz skorzystać z wyszukiwarki ZUS.

PUE ZUS online, czyli ZUS w Internecie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych posiada swoją własną platformę elektroniczną - PUE ZUS. Warto wspomnieć, że część wniosków można złożyć jedynie w formie elektronicznej, na przykład wniosek o 800 Plus. Aby załatwić sprawę w ZUS przez Internet, należy posiadać Profil Zaufany.

Jak zalogować się do konta PUE ZUS?

Aby zalogować się do Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, należy:

  • Wejść na stronę https://www.pue.zus.pl/
  • Wybrać opcję “zaloguj się” oraz metodę uwierzytelniania z możliwych:
    • Profil zaufany ePUAP (wymaga posiadania profilu na platformie ePUAP),
    • Profil zaufany ZUS (wymaga posiadanie Profilu zaufanego na Platformie Usług Elektronicznych ZUS),
    • Kod SMS (wymaga posiadanie numeru telefonu zarejestrowanego w ZUS),
    • Kod jednorazowy z aplikacji mobilnej (wymaga pobrania aplikacji mobilnej PUE ZUS).
  • Postępować zgodnie z instrukcjami na ekranie, aby ukończyć proces uwierzytelniania.

Rodzaje świadczeń w ZUS

Świadczenia ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca wiele różnych świadczeń. Są to:

Świadczenie 800+ w ZUS

Od 2022 roku ZUS jest instytucją, przyznającą świadczenie 800+. Co istotne, wnioski o świadczenie można składać wyłącznie elektronicznie - za pośrednictwem portalu PUE ZUS. W przypadku, gdy osoba wnioskująca o 800+ jest matką lub ojcem dziecka i ma numer PESEL wniosek online do ZUS może złożyć również za pośrednictwem portalu Emp@tia lub swojego banku.

Kto musi płacić składki do ZUSu?

Do odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zobowiązane są:

  • osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
  • osoby prowadzące pozarolniczą działalność, tj.:
    • prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej,
    • twórcy i artyści,
    • prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, a także prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej, 
    • wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
    • prowadzące publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, 
  • osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Jedną z deklaracji służącą do rozliczania składek ZUS jest formularz ZUS DRA.

Zasady składek ZUS

Zasady składek ZUS

Każdy rodzaj składek wyróżnia się nieco innymi zasadami ich finansowania. Poniżej przedstawiamy zasady finansowania dla czterech z nich: na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe.

Zasady finansowania składek na ubezpieczenie emerytalne

  • dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - finansują w całości sami ubezpieczeni,
  • dla osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej - finansuje w całości płatnik składek,
  • dla pracowników i zleceniobiorców - finansuje w połowie ubezpieczony, a w połowie płatnik składek.

Zasady finansowania składek na ubezpieczenie chorobowe

  • dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą oraz pracowników i zgłoszonych do dobrowolnego ubezpieczenia, chorobowego zleceniobiorców - finansują w całości sami ubezpieczeni,
  • dla osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej - finansuje w całości płatnik składek.

Zasady finansowania składek na ubezpieczenie rentowe

  • dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - finansują w całości sami ubezpieczeni,
  • dla osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej - finansuje w całości płatnik składek,
  • dla pracowników i zleceniobiorców - ubezpieczony finansuje 1,5% podstawy wymiaru składki.

Zasady finansowania składek na ubezpieczenie wypadkowe

  • dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - finansują w całości płatnicy składek,
  • dla osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej oraz pracowników i zleceniobiorców - finansuje w całości płatnik składek.

Ile wynoszą składki ZUS w 2023?

Wysokość składek ZUS 2023

Wysokość składek ZUS obliczana jest jako procent podstawy wymiaru zależny od wysokości prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok.

  • Od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku, minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3490 zł a prognozowane przeciętne wynagrodzenie to 6935 zł. Podstawa wymiaru stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia - 4161 zł, dla którego oblicza się wysokość składek,
  • Dodatkowo, podstawa wymiaru do obliczenia wysokości składek nie może być niższa niż 1047 zł (30% minimalnego wynagrodzenia) w okresie 1 stycznia - 30 czerwca oraz 1080 zł w okresie 1 lipca - 31 grudnia 2023 roku.

Wysokość składek ZUS dla 2023 roku zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.


Rodzaj ubezpieczenia/funduszu


Wysokość składki w %

Kwota
Emerytalne 19,52% 812,23 zł
Chorobowe 2,45% 101,94 zł
Rentowe 8% 332,88 zł
Wypadkowe 1,67% 69,49 zł
Fundusz Pracy 2,45% 101,94 zł

Dla ubezpieczenia zdrowotnego podstawa wymiaru zależy od rodzaju prowadzonej działalności. Dokładne stawki można sprawdzić tutaj

Część składek opłacanych jest przez pracownika poprzez potrącenie z wynagrodzenia, pozostała kwota jest opłacana przez pracodawcę z własnych środków, nie stanowiących wynagrodzenia.

Przedsiębiorcy mogą liczyć na obniżenie wysokości składek (wszystkich prócz tej na ubezpieczenie zdrowotne), w ramach takich programów jak Ulga na Start (przez 6 miesięcy opłacanie tylko składki zdrowotnej) czy naliczania składek na podstawie osiąganego dochodu.

Kiedy nie trzeba płacić składek ZUS?

Przedsiębiorca może zostać zwolniony z płacenia składek w dwóch przypadkach:

  1. Zbieg tytułów do ubezpieczenia - dochodzi do niego w sytuacji, gdy osoba ubezpieczona, oprócz na przykład prowadzonej przez siebie działalności, posiada także inne źródło dochodu, z którego odprowadzane są składki ZUS.
  2. Zawieszenie działalności gospodarczej - przedsiębiorca, który zawiesi swoją działalność gospodarczą, nie ma obowiązku opłacania składek ZUS. Obowiązuje to jednak tylko w sytuacji, gdy zawieszenie nastąpiło na dłużej niż 30 dni.

Mały ZUS - składka od uzyskiwanego dochodu

Mały ZUS jest formą składki na ubezpieczenie społeczne dla małych przedsiębiorców, wprowadzona w 2018 roku w celu pomocy rozwoju działalności. Mały ZUS jest opcjonalną formą składki i dotyczy przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na własny rachunek i zatrudniają co najmniej jedną osobę. Składka w 2023 roku wynosi za okres od stycznia do czerwca 331,26 zł, za lipiec – grudzień 341,72 zł. Wybór takiego rozwiązania wiąże się z ograniczeniami w postaci braku możliwości korzystania z pełnego pakietu świadczeń zdrowotnych i emerytalnych. Z ulgi nie może skorzystać przedsiębiorca, który:

  • prowadził działalność gospodarczą w roku poprzednim krócej niż 60 dni,
  • korzystał z opodatkowania w formie karty podatkowej (jest zwolniony z VAT),
  • jest w trakcie korzystania z preferencyjnych składek ZUS,
  • osiągnął przychody (w roku poprzednim) przekraczające 120 000 zł.
     

Terminy płatności składek ZUS

Składki ZUS należy regulować w terminie:

  • do 5. dnia każdego miesiąca - dotyczy jednostek i zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych,
  • do 15. dnia każdego miesiąca - jeżeli przedsiębiorca zgłosił do ubezpieczenia pracownika, współpracownika lub zleceniobiorcę,
  • do 20. dnia każdego miesiąca - jeżeli przedsiębiorca opłaca składkę wyłącznie za siebie.

Konsekwencje nieopłacenia składek ZUS w terminie

Nieopłacenie składek ZUS w terminie grozi naliczeniem odsetek. Jeżeli nie przekroczą one 30,10 zł, zostaną anulowane. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może nałożyć na płatnika składek dodatkową opłatę w wysokości 100% nieopłaconych składek.

Konsekwencje nieopłacenia składek mogą być dużo bardziej dotkliwe dla osób, które płacą je dobrowolnie. Po przekroczeniu terminu przestaną  mieć prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Aby później je odzyskać, konieczne jest skierowanie wniosku w tej sprawie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.


Druki do pobrania

O redakcji jakiwniosek.pl

Redakcja portalu jakiwniosek.pl to zespół specjalistów z wieloletnim doświadczeniem w zakresie administracji i urzędowych formalności. Dzięki naszej głębokiej wiedzy i zrozumieniu procesów urzędowych oferujemy użytkownikom rzetelne i przyjazne językowo instrukcje, które ułatwiają poruszanie się po skomplikowanym świecie wniosków i urzędów. Nasz zespół regularnie aktualizuje treści, dostosowując je do stale zmieniających się przepisów i potrzeb społeczeństwa. Na co dzień pomagamy wielu użytkownikom, czego potwierdzeniem są tysiące pozytywnych opinii. Z nami, biurokracja staje się prostsza i mniej stresująca!

Czytaj więcej o portalu