Po zakończeniu budowy obiektu budowlanego, należy zadbać o kilka formalności. Jedną z nich jest uzyskanie pozwolenia na jego użytkowanie. Bez niego budynek nie może być legalnie wykorzystywany. Kiedy konieczne jest uzyskanie takiego pozwolenia? Gdzie złożyć wniosek? Odpowiedzi znajdują się poniższym poradniku.
Jakie inwestycje wymagają pozwolenia na użytkowanie w Częstochowie?
Pozwolenie na użytkowanie jest konieczne w przypadku budynków, których wybudowanie wymagało zgłoszenia budowy w Częstochowie lub uzyskania pozwolenia na budowę w Częstochowie. Adnotacja o konieczności zdobycia pozwolenia na użytkowanie powinna pojawić się w dokumencie pozwolenia na budowę.
Jeśli taka adnotacja nie znalazła się w dokumencie, ale z przepisów prawa wynika, że budynek wymaga uzyskania pozwolenia na jego użytkowanie, to nie zwalnia to z jego zdobycia.
Oto lista obiektów, w przypadku których wymagane jest zdobycie pozwolenia na użytkowanie:
- obiekty sportowe i rekreacyjne, np. stadiony, amfiteatry, skocznie i wyciągi narciarskie, kolejki linowe, odkryte baseny, hale sportowe i widowiskowe, kryte baseny,
- budynki kultury, nauki i oświaty, np. teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych,
- budynki służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej np. szpitale, sanatoria, hospicja, przychodnie, poradnie, lecznice weterynaryjne, domy pomocy i opieki społecznej, domy dziecka, domy rencisty, schroniska dla bezdomnych oraz hotele robotnicze,
- budynki kultu religijnego, np. kościoły, kaplice, klasztory, cerkwie, zbory, synagogi, meczety oraz domy pogrzebowe, krematoria,
- budynki zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego np. hotele, motele, pensjonaty, domy wypoczynkowe, schroniska turystyczne,
- budynki administracji publicznej, budynki Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta, ministerstw i urzędów centralnych, terenowej administracji rządowej i samorządowej, sądów i trybunałów, więzień i domów poprawczych, zakładów karnych, aresztów śledczych oraz obiekty budowlane Sił Zbrojnych,
- budynki biurowe i konferencyjne,
- budynki handlu, gastronomii i usług np. sklepy, centra handlowe, domy towarowe, hale targowe, restauracje, bary, kasyna, dyskoteki, budynki dworcowe, garaże powyżej pięciu stanowisk,
- budynki przemysłowe np. budynki produkcyjne, budynki służące energetyce, montownie, wytwórnie, rzeźnie,
- stacje paliw,
- składowiska odpadów,
- obiekty gospodarki wodnej, t.j.: zbiorniki wodne i nadpoziomowe,
- budowle hydrotechniczne piętrzące, upustowe i regulacyjne, jak: zapory, progi i stopnie wodne, bramy przeciwpowodziowe, śluzy wałowe, syfony, kanały, śluzy żeglowne,
- drogowe i kolejowe obiekty mostowe np. mosty, estakady, kładki, przejścia podziemne, wiadukty, przepusty, tunele,
- wolnostojące kominy i maszty oraz części budowlane elektrowni wiatrowych,
- obiekty służące do korzystania z zasobów wodnych np. ujęcia wód morskich i śródlądowych, budowle zrzutów wód i ścieków, pompownie, stacje strefowe, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków,
- pozostałe budynki mieszkalne.
Kiedy złożyć wniosek o pozwolenie na użytkowanie domu jednorodzinnego, budynku?
Wniosek w tej sprawie należy złożyć odpowiednio wcześniej, ponieważ bez pozwolenia na użytkowanie, wybudowany obiekt nie może być używany. W przypadku budynków innych niż domy jednorodzinne, przed złożeniem wniosku trzeba o zakończeniu prac powiadomić Państwową Inspekcję Sanitarną oraz Państwową Straż Pożarną. Służby te mają 14 dni na zajęcie stanowiska w tej sprawie. Jeżeli w trakcie rzeczonych dwóch tygodni żadna ze służb nie ustosunkuje się do zawiadomienia, należy to uznać za brak sprzeciwu lub uwag. Wówczas trzeba sporządzić oświadczenie o braku sprzeciwu ze strony obu podmiotów, które dołącza się do wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
Przed uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, inwestor powinien wnioskować o nadanie numeru budynku w Częstochowie. Jeżeli budynek posiada własne ujęcie wody, do odbioru nieruchomości wymagane jest wykonanie badania wody ➝ gdzie wykonać badanie wody ze studni w Częstochowie?
Jak i gdzie złożyć wniosek o pozwolenie na użytkowanie w Częstochowie?
Dokumenty w tej sprawie można złożyć na 3 sposoby:
- osobiście, podczas wizyty w:
- wojewódzkim inspektoracie nadzoru budowlanego – gdy pozwolenie na budowę wydał urząd wojewódzki,
- Powiatowym Inspektoracie Nadzoru Budowlanego w Częstochowie – gdy pozwolenie na budowę wydało starostwo powiatowe lub urząd miasta na prawach powiatu,
- listownie, wysyłając dokumenty na adres urzędu,
- przez Internet, za pośrednictwem platformy ePUAP lub e-Budownictwo.
Częściowe użytkowanie obiektu budowlanego
Jeżeli wnioskujący planuje użytkowanie obiektu budowlanego w Częstochowie przed zupełnym zakończeniem prac, wówczas powinien złożyć wniosek o pozwolenie na użytkowanie części obiektu, czyli tzw. odbiór częściowy.
Wniosek o pozwolenie na użytkowanie
Wymagane dokumenty
Starając się o pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego, do poprawnie wypełnionego wniosku należy dołączyć szereg dokumentów:
- oryginał dziennika budowy,
- dowód uiszczenia opłaty skarbowej,
- projekt techniczny, z uwzględnieniem wszelkich zmian,
- oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest zależna od ich odpowiedniego zagospodarowania,
- oświadczenie kierownika budowy o:
- zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym lub warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,
- doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – jeżeli z nich korzystano – drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku czy lokalu,
- protokoły badań i sprawdzeń:
- przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, sporządzone przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności,
- oświadczenie kierownika robót elektrycznych,
- urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym,
- zaświadczenie kierownika budowy o członkostwie w izbie inżynierów budownictwa,
- decyzję zezwalającą na eksploatację urządzenia technicznego,
- dokumentację geodezyjną – informacje o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki bądź terenu lub odstępstwach od tego projektu sporządzone przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii,
- świadectwo charakterystyki energetycznej budynku - obowiązuje od 28 kwietnia 2023,
- potwierdzenie odbioru wykonanych przyłączy,
- zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, potwierdzające spełnienie warunków, nieodpłatnego przekazania na rzecz gminy zrealizowanej inwestycji uzupełniającej, a w przypadku gdy stanowi ona część obiektu budowlanego, zakończenie robót budowlanych dotyczących inwestycji uzupełniającej - o ile jest wymagane,
- wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego - w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej,
- uzasadnienie zarządcy drogi – w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej.
Jeżeli w złożonych dokumentach pojawią się jakiekolwiek braki, wnioskujący zostanie wezwany do ich uzupełnienia w wyznaczonym przez urzędnika terminie. W razie jego przekroczenia wniosek nie będzie rozpatrywany.
Proces uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie w Częstochowie
Po rozpatrzeniu dokumentów przez urzędników w Częstochowie, wnioskujący otrzyma zawiadomienie o terminie obowiązkowej kontroli obiektu budowlanego, który chce użytkować. Termin powinien zostać podany w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku lub – w przypadku braków – jego uzupełnienia. Kontrola powinna zostać przeprowadzona w przeciągu 21 dni od dnia złożenia wniosku.
Za kontrolę odpowiedzialny jest pracownik nadzoru budowlanego. Inwestor oraz kierownik budowy muszą być obecni podczas jej dokonywania. Po kontroli urzędnik sporządzi protokół w 3 egzemplarzach – jeden dla inwestora, drugi dla organu nadzoru budowlanego wyższego stopnia, natomiast trzeci zostawi w swoich aktach.
Protokół musi być przechowywany przez cały okres istnienia obiektu budowlanego.
Jeżeli kontrola zakończy się pozytywnie, wnioskujący otrzyma pozwolenie na użytkowanie budynku. Z powrotem otrzyma oryginał dziennika budowlanego, protokoły badań i sprawdzeń oraz całą dokumentację geodezyjną od geodety.
Co będzie sprawdzane podczas kontroli nadzoru budowlanego?
Pracownik nadzoru budowlanego będzie zwracał szczególną uwagę na:
- zgodność obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu,
- zgodności obiektu budowlanego z projektem architektoniczno-budowlanym i technicznym, w zakresie:
- parametrów technicznych w zakresie powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji,
- wykonania widocznych elementów nośnych układu konstrukcyjnego obiektu budowlanego,
- geometrii dachów tj. kąt nachylenia, wysokość kalenicy i układ połaci dachowych,
- wykonania urządzeń budowlanych,
- wykonania instalacji zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem,
- możliwości korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne i starsze - dotyczy budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych wielorodzinnych,
- wyroby budowlane szczególnie istotne dla bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa pożarowego,
- spełnienia warunków wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego lub jego części, jeżeli przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych,
- wykonanie obowiązku rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania lub tymczasowych obiektów budowlanych – jeśli urząd nakazał ci to w pozwoleniu na budowę i upłynął termin rozbiórki określony w pozwoleniu,
- uporządkowanie terenu budowy.
Negatywny wynik kontroli – co robić?
Jeżeli podczas przeprowadzanej kontroli nadzór budowlany zauważy jakiekolwiek uchybienia, wówczas nałoży na wnioskującego karę. Jej wysokość oblicza się poprzez pomnożenie stawki opłaty (500 złotych), współczynnika kategorii obiektu i współczynnika wielkości obiektu budowlanego. Kara będzie naliczana za każdą znalezioną nieprawidłowość. Należy ją zapłacić w ciągu 7 dni od dnia otrzymania postanowienia o jej naliczeniu. Grzywna może zostać przyznana również za użytkowanie obiektu bez posiadania pozwolenia na jego użytkowanie.
Opłatę należy uiścić w kasie urzędu wojewódzkiego lub wpłacając konkretną kwotę na jego rachunek bankowy.
Jeżeli wnioskujący nie zgadza się z decyzją inspektora o nałożeniu kary, może złożyć zażalenie. Ma na to 7 dni od dnia otrzymania postanowienia.
Niezapłacenie kary skutkuje rozpoczęciem postępowania egzekucyjnego.
Opłaty za wydanie pozwolenia na użytkowanie
W przypadku uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie trzeba liczyć się z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej. Jej wysokość zależy przede wszystkim od rodzaju obiektu budowlanego.
| Rodzaj budowli | Kwota |
| Budynek przeznaczony na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza i leśna | 0,25 zł za każdy m² powierzchni użytkowej – jednak nie więcej niż 134,75 zł |
| Budynek służący celom gospodarczym w gospodarstwie rolnym | 3,50 zł |
| Inny budynek | 12 zł |
| Studnie i urządzenia do usuwania nieczystości stałych i ścieków | 5 zł |
| Budowle związane z produkcją rolną | 28 zł |
| Sieci wodociągowe, kanalizacyjne, elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe, cieplne oraz drogi, z wyjątkiem dróg dojazdowych, dojść do budynków i zjazdów z drogi o długości powyżej 1 km | 535,75 zł |
| Sieci wodociągowe, kanalizacyjne, elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe, cieplne oraz drogi, z wyjątkiem dróg dojazdowych, dojść do budynków i zjazdów z drogi o długości poniżej 1 km | 26,25 zł |
| Inne budowle | 38,75 zł |
| Urządzenia budowlane związane z obiektem budowlanym | 22,75 zł |
Jeżeli inwestor stara się o uzyskanie pozwolenia na użytkowanie po przebudowie lub remoncie, zapłaci 50% z wymienionych wyżej kwot.
Jak uiścić opłatę?
Opłatę skarbową należy wpłacić na konto urzędu, w którym składano wniosek o pozwolenie na użytkowanie.
Kiedy opłata skarbowa nie musi być uiszczona?
Wnioskujący nie musi przejmować się opłatą skarbową, jeżeli stara się o pozwolenie na użytkowanie:
- budynków przeznaczonych na cele naukowe, kulturalne i socjalne,
- budynków budownictwa mieszkaniowego,
- dotyczące budowy lub przebudowy obiektów budowlanych zniszczonych, lub uszkodzonych wskutek działalności spowodowanej ruchem zakładu górniczego, lub klęskami żywiołowymi.
Ile trwa uzyskanie pozwolenia na użytkowanie w Częstochowie?
Załatwienie sprawy nie powinno trwać dłużej niż miesiąc. Zdarza się, że okres oczekiwania może się wydłużyć do 2 miesięcy – wówczas wnioskujący zostanie o tym poinformowany.
Do 30 dni od uzyskania pozwolenia na użytkowanie, właściciel niektórych rodzajów nieruchomości musi założyć książkę obiektu budowlanego.
Czy można odwołać się od decyzji inspektoratu nadzoru budowlanego?
Jeżeli decyzja inspektora nie jest zadowalająca, wnioskujący ma możliwość złożenia odwołania. Dokument należy złożyć do:
- Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego – jeżeli decyzję wydał PINB w Częstochowie,
- Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego – jeżeli decyzję wydał wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego.
Odwołanie należy złożyć w ciągu 14 dni od dnia otrzymania decyzji.
