Legalizacji obiektu budowlanego można dokonać w sytuacji, gdy został on wybudowany (lub trwa jego budowa) bez pozwolenia na budowę w Częstochowie udzielonego wcześniej przez urząd. Aby doszło do legalizacji, należy złożyć odpowiedni wniosek.
Kiedy można dokonać legalizacji obiektu budowlanego?
Budynek wybudowany lub budowany bez stosownego pozwolenia może zostać zalegalizowany przez odpowiedni organ, jeżeli spełnia poniższe kryteria:
- jest zgodny z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
- nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym jego doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem.
Prowadzenie prac budowlanych bez decyzji o pozwolenie na budowę jest przestępstwem, za które grozi grzywna, kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do dwóch lat.
Legalizacja wybudowanego obiektu lub jego rozbiórka nie zwalniają od odpowiedzialności karnej.
Legalizacja z urzędu
Zdarza się, że organ sam podejmuje inicjatywę legalizacji obiektu budowlanego. Działania nadzoru budowlanego wynikają z:
- własnych ustaleń,
- złożenia przez zainteresowanego wniosku o legalizację,
- powiadomienia złożonego przez osoby postronne lub inne organy o dokonaniu samowoli budowlanej.
Kiedy złożyć wniosek o legalizację samowoli budowlanej?
Wniosek w tej sprawie można złożyć w dowolnym momencie, o ile urząd nie prowadzi już w tej sprawie postępowania. Jeżeli samowolę budowlaną zgłosiły osoby postronne, dokumenty trzeba złożyć w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia o wstrzymaniu budowy. W przypadku złożenia zażalenia na decyzję urzędu o wstrzymaniu budowy, termin 30 dni na złożenie wniosku liczy się od dnia, w którym postanowienie stało się ostateczne.
Jeśli mimo otrzymania postanowienia o wstrzymaniu budowy prace będą kontynuowane, zostanie wydana decyzja o rozbiórce.
Ile wynosi opłata za legalizację?
Opłata legalizacyjna jest ustalana indywidualnie przez organ nadzoru budowlanego. Należy ją uregulować w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o ustaleniu wysokości opłaty.
Wysokość opłaty skarbowej to 50-krotność iloczynu stawki opłaty (500 zł), współczynnika kategorii obiektu budowlanego i współczynnika wielkości obiektu budowlanego.
Opłaty można dokonać w kasie lub na konto właściwego urzędu wojewódzkiego.
Nadzór budowlany nie nałoży opłaty legalizacyjnej w przypadku wydania decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.
Na postanowienie ustalające wysokość opłaty legalizacyjnej można złożyć zażalenie. Należy je wnieść w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Postępowanie dotyczące zażalenia prowadzi organ nadzoru budowlanego wyższego stopnia.
Jeżeli wnioskujący stwierdzi, że opłata wyznaczona przez organ jest za wysoka, ma prawo złożyć zażalenie. Istnieje również możliwość złożenia wniosku o jej odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie – w całości bądź w części. Należy to zrobić w terminie 7 dni od dnia otrzymania postanowienia nakładającego opłatę legalizacyjną.
W przypadku skorzystania z pełnomocnictwa konieczne jest dokonanie dodatkowej opłaty w wysokości 17 złotych (o ile pełnomocnikiem została osoba spoza najbliższej rodziny wnioskującego). Można ją uiścić przelewem na konto urzędu miasta lub gminy, do którego składano pełnomocnictwo. W przypadku gdy wniosek w imieniu przedsiębiorcy składa osoba wpisana jako pełnomocnik do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), nie trzeba dołączać pełnomocnictwa.
Wniosek o legalizację obiektu budowlanego
Wymagane dokumenty
W celu legalizacji obiektu budowlanego należy złożyć w PINB w Częstochowie następujące dokumenty:
- wniosek o legalizację obiektu budowlanego,
- dowód zapłacenia opłaty skarbowej,
- pełnomocnictwo – jeżeli z niego korzystamy.
W późniejszym terminie, po złożeniu wniosku, urząd poprosi o przedłożenie dokumentów legalizacyjnych:
- zaświadczenie o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Częstochowie wydawane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,
- decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu → dowiedz się, jak starać się o decyzję o warunkach zabudowy w Częstochowie,
- projekt budowlany,
- oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
- zaświadczenie izby samorządu zawodowego o wpisaniu autora projektu na listę jej członków,
- postanowienie o uzgodnieniu z odpowiednim starostą kwestii linii zabudowy, elewacji, przebiegu dróg i uzbrojenia technicznego – w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów znajdujących się na terenach zamkniętych.
Dokumenty legalizacyjne należy dostarczyć do kancelarii lub biura podawczego organu nadzoru budowlanego w terminie 60 dni od wydania przez urząd postanowienia o przedłożeniu dokumentów.
Gdzie i jak złożyć wniosek o legalizację samowoli budowlanej?
Wniosek w tej sprawie można złożyć na 3 sposoby:
- osobiście, w:
- Powiatowym Inspektoracie Nadzoru Budowlanego w Częstochowie– jeśli pozwolenie na budowę wydaje w pierwszej instancji starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu,
- Wojewódzkim Inspektoracie Nadzoru Budowlanego – jeśli pozwolenie na budowę wydaje wojewoda,
- listownie,
- przez Internet, za pośrednictwem platformy biznes.gov.pl lub e-Budownictwo.
Proces legalizacji obiektu
- Złożenie wniosku o legalizację w odpowiednim terminie,
- Ocena nadzoru budowlanego:
- weryfikacja wniosku,
- dokonanie oględzin obiektu budowlanego i sprawdzenie jego stanu prawnego,
- ustalenie stron postępowania administracyjnego,
- dokonanie oceny obiektu pod względem zgodności z przepisami o planowaniu przestrzennym,
- wydanie postanowienia o wstrzymaniu prowadzenia robót lub nakaz rozbiórki (jeżeli obiekt nie został wzniesiony zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym bądź nie ma możliwości doprowadzenia go do stanu techniczno-budowlanego zgodnego z prawem),
- Złożenie dokumentów legalizacyjnych,
- Weryfikacja złożonych dokumentów:
- sprawdzenie ich kompletności,
- sprawdzenie zgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami ustawy,
- Dokonanie opłaty legalizacyjnej,
- Wydanie decyzji przez nadzór budowlany:
- zatwierdzenie projektu budowlanego,
- zezwolenie na wznowienie budowy (jeśli nie została zakończona),
- decyzja o nakazie rozbiórki przez:
- niezłożenie wniosku w terminie,
- wycofanie wniosku,
- nieprzedłożenie w terminie dokumentów legalizacyjnych,
- niewykonanie postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych w wyznaczonym terminie,
- nieuiszczenie opłaty legalizacyjnej w terminie,
- kontynuowanie budowy pomimo postanowienia o jej wstrzymaniu.
Ile czeka się na legalizację obiektu budowlanego?
Nie wyznaczono żadnego terminu, w obrębie którego organ ma przeprowadzić postępowanie. Niekiedy stosuje się on do przepisów KPA, według których sprawa ma być rozpatrywana bez zbędnej zwłoki. W przypadku postępowania wyjaśniającego termin ten wydłuża się do miesiąca, a gdy jest ono szczególnie skomplikowane – nawet do dwóch.
Czy można się odwołać od decyzji organu?
Tak, odwołanie się jest możliwe w przypadku wydania przez organ:
- decyzji o nakazie rozbiórki,
- decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego,
- decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych.
Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od dnia dostarczenia decyzji do organu, który ją wydał. Postępowanie odwoławcze prowadzi organ nadzoru budowlanego wyższego stopnia. Odwołanie od wyżej wymienionych decyzji może złożyć inwestor/właściciel lub zarządca obiektu budowlanego, a także strony postępowania (na przykład sąsiedzi) niezadowoleni z decyzji organu. Jeżeli decyzja legalizująca obiekt budowlany wybudowany lub będący w budowie zostanie uchylona w postępowaniu odwoławczym i zostanie wydana decyzja o nakazie rozbiórki, to opłata legalizacyjna zostanie zwrócona w terminie 30 dni od stwierdzenia rozbiórki.
Jeżeli wykonanie rozbiórki odbywa się w trybie wykonania zastępczego (wynikającym z przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji), to opłata legalizacyjna zaliczana jest w poczet kosztów wykonania zastępczego.
Uproszczona legalizacja samowoli budowlanej
Ta procedura występuje wyłącznie w momencie, gdy od budowy nieruchomości bez pozwolenia na budowę minęło co najmniej 20 lat. Postępowanie uproszczone jest wszczynane z urzędu – oznacza to, że właściciel lub zarządca obiektu budowlanego nie musi składać żadnego wniosku, ale może wystąpić do organu nadzoru budowlanego z żądaniem rozpoczęcia uproszczonego postępowania legalizacyjnego.
Jeżeli właściciel samodzielnie zgłosi samowolę budowlaną, może zostać zwolniony z opłaty legalizacyjnej.
Wymagane dokumenty
W ramach uproszczonego postępowania legalizacyjnego właściciel samowoli budowlanej musi, w terminie krótszym niż 60 dni od dnia doręczenia postanowienia, dostarczyć następujące dokumenty:
- oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane,
- geodezyjną inwentaryzację powykonawczą obiektu budowlanego, wykonywaną przez geodetę,
- ekspertyzę techniczną sporządzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazującą, czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym, lub zamierzonym sposobem użytkowania.
Organ nadzoru budowlanego, w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym, wydaje decyzję o legalizacji albo decyzję o nakazie rozbiórki.
Kiedy organ wydaje decyzję o nakazie rozbiórki?
Nie zawsze uproszczone postępowanie legalizacyjne kończy się legalizacją samowoli budowlanej. Zdarza się, że organ wydaje nakaz jej rozbiórki. Kiedy tak się dzieje?
- gdy dokumenty legalizacyjne nie zostaną przedłożone lub uzupełnione w wyznaczonym terminie,
- gdy wniosek o legalizację zostanie wycofany,
- opłata legalizacyjna nie zostanie uiszczona w wyznaczonym terminie,
- gdy budowa będzie kontynuowana pomimo postanowienia o wstrzymaniu budowy,
- gdy z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego stwarza zagrożenie dla życia, lub zdrowia ludzi, lub nie pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym, lub zamierzonym sposobem użytkowania.