Zasiedzenie jest jedną z dróg do nabycia danej nieruchomości. Po spełnieniu określonych warunków, z mocy prawa, oraz złożeniu odpowiedniego wniosku, dochodzi do nabycia prawa własności. Czym jest zasiedzenie, jakie są kryteria jego ogłoszenia oraz gdzie złożyć odpowiedni wniosek? Odpowiedzi znajdują się w poniższym poradniku.
Czym jest zasiedzenie w dobrej wierze?
Zasiedzenie jest wyjątkowym sposobem nabycia prawa własności nieruchomości lub rzeczy ruchomej przez osobę, która nimi faktycznie władała przez określony prawem czas, jednocześnie nie będąc ich właścicielem. Warto zaznaczyć, że do zasiedzenia dochodzi nie na podstawie zawartej umowy, lecz na podstawie przepisów prawa oraz na skutek upływu czasu.
Zasiedzeniu podlega każda nieruchomość – budynkowa, gruntowa oraz lokalowa. Każdą z nich można zasiedzieć w innym zakresie:
- budynkowa – z prawem głównym, tj. użytkowaniem wieczystym,
- gruntowa – możliwe zasiedzenie fizycznej części → sprawdź również: Dzierżawa gruntu,
- lokalowa – zasiedzenie w całości; nie można zasiedzieć jednego z kilku pokoi w mieszkaniu, lecz mieszkanie w całości.
Kto może starać się o zasiedzenie nieruchomości w Częstochowie?
Wniosek w sprawie zasiedzenia nieruchomości w Częstochowie może złożyć każdy zainteresowany, czyli osoba posiadająca interes prawny w nabyciu własności przez zasiedzenie. W postępowaniu może wziąć udział każda osoba, której praw dotyczy wynik postępowania.
Jakie kryteria należy spełnić, aby starać się o zasiedzenie nieruchomości w dobrej wierze w Częstochowie?
Chcąc uzyskać prawo własności nieruchomości przez zasiedzenie w Częstochowie, należy spełniać łącznie dwa warunki:
- samoistnie posiadać nieruchomość – gospodarować nią, płacić podatki, zachowywać się jak jej właściciel; sprawować opiekę nad nieruchomością,
- gospodarować nieruchomością nieprzerwanie przez okres 20 lub 30 lat.
Kiedy zasiedzenie jest niemożliwe?
Zasiedzenie nieruchomości staje się niemożliwe, gdy:
- nie władano nieruchomością nieprzerwanie przez 20 (zasiedzenie w dobrej wierze) lub 30 lat (zasiedzenie w złej wierze),
- najemca chce przejąć nieruchomość posiadacza samoistnego czy właściciela prawnego, widniejącego w jej księdze wieczystej,
- wnioskujący chce przejąć nieruchomość publiczną lub wyłączoną z obiegu przez odpowiednią ustawę.
Po ilu latach można starać się o zasiedzenie nieruchomości?
Jest to zależne od czasu i sposobu gospodarowania nieruchomością. Dokumenty można złożyć:
- po 20 latach – gdy wnioskujący przejął nieruchomość w tzw. dobrej wierze; nie wiedział on o istnieniu prawowitego właściciela i dobrze opiekował się powierzoną mu nieruchomością,
- po 30 latach – gdy wnioskujący przejął nieruchomość w tzw. złej wierze; wiedział o istnieniu prawowitego właściciela nieruchomości, mimo to władał nią nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 lat.
Gdzie złożyć wniosek o zasiedzenie nieruchomości w Częstochowie?
Wniosek w tej sprawie należy złożyć do Sądu Rejonowego w Częstochowie.
Ile kosztuje złożenie wniosku o zasiedzenie?
Opłata za wpis sądowy od wniosku o nabycie nieruchomości przez zasiedzenie wynosi obecnie 2000 złotych, w przypadku wniosku o zasiedzenie służebności gruntowej jest to koszt 200 złotych.
W trakcie prowadzenia sprawy mogą dojść dodatkowe koszty np. biegłego geodety, odpisów dokumentów, wypisów z danych urzędowych. W przypadku przegranej sprawy, niestety można liczyć się z koniecznością zwrotu opłat poniesionych przez wygrywającą stronę.
W przypadku trudnej sytuacji rodzinnej i finansowej można wnosić o zwolnienie od kosztów postępowania – należy złożyć stosowne oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.
Zasiedzenie nieruchomości a spadkobiercy
Gdy po śmierci spadkodawcy spadkobierca użytkuje jego nieruchomość, jakby była jego własnością, musi liczyć się z możliwym sprzeciwem innych spadkobierców. Aby uniknąć niedomówień i konfliktów między spadkobiercami, w takiej sytuacji warto złożyć wniosek o zasiedzenie nieruchomości. Jeżeli spadkobierca opiekuje się nieruchomością 20 bądź 30 lat, dochodzi do nabycia własności z mocy prawa. Jednak aby móc dowolnie zarządzać nabytą nieruchomością, np. ją sprzedać, spadkobierca musi zostać wpisany do księgi wieczystej.
Wniosek o zasiedzenie nieruchomości
Dokumenty do przygotowania
Wniosek należy złożyć w tylu egzemplarzach, ilu jest uczestników postępowania. Wraz z wnioskiem o zasiedzenie, do sądu rejonowego należy również dostarczyć:
- odpis z księgi wieczystej nieruchomości (jeśli nieruchomość ją posiada),
- mapa nieruchomości,
- dowody potwierdzające sposób nabycia posiadania i nieprzerwane samoistne posiadanie (tak jak właściciel) przez wymagany prawem okres (np. nieformalna umowa kupna, dowody opłacania podatku od nieruchomości itp.),
- odpis skrócony aktu małżeństwa, przy zasiedzeniu na rzecz małżonków,
- zaświadczenie starosty o braku roszczeń reprywatyzacyjnych do nieruchomości,
- wypis z rejestru gruntów nieruchomości,
- odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (jeśli zasiedzenie rozpoczął nasz spadkodawca)
- dowód wniesienia opłaty sądowej.
Postępowanie w sprawie zasiedzenia
Do stwierdzenia zasiedzenia i uzyskania formalnego dokumentu konieczne jest orzeczenie sądu. Potwierdza to nabycie własności i pozwala uwidocznić prawo własności do nieruchomości w księdze wieczystej (lub wpisać je do zbioru dokumentów).
Po tym jak sąd przyjmie wniosek wraz z dokumentacją, informuje o toczącym się postępowaniu sądowym i tym samym wzywa wszystkich zainteresowanych do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy nikt się nie zgłosi lub nie zdoła udowodnić swojego prawa własności, wówczas sąd stwierdzi zasiedzenie.
Z postanowienia sądu wynika, że osoba, która w procesie zasiedzenia otrzymała prawa do nieruchomości, zostaje jej właścicielem od dnia gospodarowania nią – 20 lub 30 lat wstecz.
Podatek od darowizny
Tuż po ogłoszeniu przez sąd zasiedzenia nieruchomości, jej nowy właściciel zobowiązany jest do uiszczenia specjalnego podatku od darowizny. Wynosi on 7% wartości nieruchomości. Opłatę należy uiścić przelewem na konto Urzędu Skarbowego w Częstochowie.
Jak uzasadnić wniosek o zasiedzenie w dobrej wierze?
Przede wszystkim uzasadnienie wniosku musi być zgodne z prawdą. Wnioskujący może uzasadnić swoją prośbę o zasiedzenie poprzez argument, że właściciel terenu nie jest znany, lecz wnioskujący poczynił wszelkie starania, aby go odnaleźć, jednak nie było to możliwe.
Uzasadnienie powinno odwoływać się także do przepisów prawa traktujących o zasiedzeniu nieruchomości np. samoistne posiadanie nieruchomości przez ponad 20 lat (po upływie 20 lat złożenie wniosku o zasiedzenie staje się możliwe). Ważne jest, aby do uzasadnienia dołączyć odpowiednie dowody np. pismo urzędowe potwierdzające poszukiwanie przez wnioskującego właściciela nieruchomości.
Jak udowodnić zasiedzenie w złej wierze?
W uzasadnieniu zasiedzenia w złej wierze powinna się znaleźć adnotacja o tym, jak wnioskujący znalazł się w posiadaniu nieruchomości. Następnie musi przedstawić dowody, iż faktycznie władał nieruchomością nieprzerwanie przez co najmniej 30 lat – tutaj konieczne będzie dołączenie potwierdzających to dokumentów (np. decyzji podatkowych, pokwitowań za uiszczony podatek od nieruchomości). Aby uzasadnienie było wiarygodne, warto wezwać także świadków, którzy poświadczają, że wnioskujący spełnia kryteria zasiedzenia.
Sprawa o zasiedzenie - ile trwa?
Ile trwa sprawa w sądzie? Sąd powinien wydać orzeczenie po 3 miesiącach od otrzymania wniosku wraz z dokumentacją. Przy sprawach szczególnie skomplikowanych czas ten może się wydłużyć. Takie postępowanie trwa nawet kilka lat.
Czy można odwołać się od decyzji sądu?
Jeżeli orzeczenie sądu nie będzie sprzyjające, jest możliwość złożenia apelacji do właściwego sądu okręgowego.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1610),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1550),
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1984),
- Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1774),
- Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1144).
