Osoby, które nie mogą z różnych powodów osobiście wziąć udziału w wyborach, mogą skorzystać z usługi pełnomocnika. Kto może mieć pełnomocnika do głosowania i kto może nim zostać? Gdzie należy dostarczyć pełnomocnictwo i jak je napisać? Czy należy przedstawiać dodatkowe dokumenty? Odpowiedzi znajdują się w poradniku.
Kto może mieć pełnomocnika do głosowania?
Z pełnomocnictwa w przypadku głosowania w wyborach może skorzystać osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz taka, która najpóźniej w dniu głosowania ukończy 60 lat. Osoba zainteresowana musi mieć prawo do wybierania (czynne prawo wyborcze). Ma taką możliwość, jeśli:
- sąd ani Trybunał Stanu nie orzekły, że pozbawiają osobę zainteresowaną praw wyborczych,
- nie ubezwłasnowolniono tej osoby.
Kto może zostać pełnomocnikiem do głosowania w wyborach?
Pełnomocnikiem może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co mocodawca lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania.
Pełnomocnictwo do głosowania w wyborach można przyjąć wyłącznie od jednej osoby. W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się, że jeden pełnomocnik może głosować w imieniu dwóch osób, pod warunkiem że jednym z mocodawców jest wstępny, zstępny, małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.
Kto nie może zostać pełnomocnikiem do głosowania?
Pełnomocnikiem do głosowania nie może zostać członek komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby, która udziela pełnomocnictwa, mąż zaufania ani osoba startująca w wyborach.
Na jak długo można udzielić pełnomocnictwa do głosowania w wyborach?
Pełnomocnictwo obowiązuje tylko w czasie wyborów, na które je udzielono. Wygasa ono z chwilą cofnięcia przez mocodawcę lub z mocy prawa, jeżeli:
- mocodawca:
- umrze,
- straci prawa publiczne lub wyborcze,
- zostanie ubezwłasnowolniony,
- wcześniej oddał głos w wyborach, w których chciał udzielić pełnomocnictwa,
- pełnomocnik:
- nie jest wpisany do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania lub nie posiada zaświadczenia o prawie do głosowania,
- wchodzi w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania mocodawcy,
- jest mężem zaufania,
- kandyduje w wyborach, co do których miałby zostać pełnomocnikiem,
- wybory zostały zakończone.
Jak udzielić pełnomocnictwa do głosowania w wyborach?
Pełnomocnictwa do głosowania nie można sporządzić samodzielnie. Dokument sporządza wójt, burmistrz lub prezydent gminy, w której mieszka mocodawca. Akt pełnomocnictwa sporządzany jest na wniosek mocodawcy.
Jak napisać wniosek o wydanie aktu pełnomocnictwa do głosowania?
Wniosek powinien zawierać następujące elementy:
- datę i miejsce sporządzenia,
- dane mocodawcy i pełnomocnika:
- nazwisko i imię (imiona),
- imię ojca,
- numer PESEL lub datę urodzenia,
- adres zamieszkania,
- oznaczenie wyborów, przy których pełnomocnictwo ma być zastosowane,
- podpis mocodawcy.
Wniosek o wydanie pełnomocnictwa do głosowania - wzory [PDF] 2024
Poniżej zamieszczono wzory wniosków o sporządzenie przez urząd aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach samorządowych i prezydenckich.
Wymagane dokumenty
Do wniosku o wydanie aktu pełnomocnictwa należy dołączyć:
- pisemną zgodę potencjalnego pełnomocnika na zagłosowanie w imieniu mocodawcy we wskazanych wyborach,
- dowód osobisty – do wglądu,
- kopię orzeczenia o niepełnosprawności – jeżeli mocodawca je posiada,
- kopię dokumentu potwierdzającego pozostawanie wyborcy z osobą, która wyraziła zgodę na przyjęcie pełnomocnictwa, w stosunku przysposobienia/opieki/kurateli – jeżeli dotyczy,
- kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem – jeżeli osoba mająca zostać pełnomocnikiem nie jest wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co mocodawca.
Gdzie złożyć wniosek o wydanie pełnomocnictwa do głosowania w wyborach we Wrocławiu?
Wniosek wraz z załącznikami należy złożyć w urzędzie we Wrocławiu, właściwym dla miejsca zamieszkania mocodawcy.
Kiedy złożyć wniosek o pełnomocnictwo do głosowania w wyborach?
Wniosek należy złożyć najpóźniej w 9. dniu przed dniem wyborów oraz najpóźniej w 9. dniu przed dniem ponownego głosowania, jeżeli wybory obejmują dwie tury głosowania.
Ile kosztuje udzielenie pełnomocnictwa do głosowania w wyborach?
Usługa jest bezpłatna.
Rozpatrzenie wniosku
Jeżeli wniosek spełnia wszystkie formalne wymagania, urzędnik kontaktuje się z mocodawcą i potencjalnym pełnomocnikiem w celu ustalenia terminu sporządzenia aktu pełnomocnictwa. Mocodawca składa na przygotowanym podczas spotkania akcie swój podpis, którego autentyczność potwierdza swoim podpisem urzędnik. Pełnomocnik, jeżeli jest uczestnikiem spotkania, otrzymuje akt od ręki lub zostaje on dostarczony do niego pocztą na wskazany we wniosku o udzielenie pełnomocnictwa adres zamieszkania.
Czy pełnomocnictwo do głosowania w wyborach można wycofać?
Mocodawca ma prawo cofnąć udzielenie pełnomocnictwa i w tym celu musi co najmniej 2 dni przed wyborami dostarczyć do urzędu we Wrocławiu lub obwodowej komisji wyborczej stosowne oświadczenie.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. 2023 poz. 2408),
- Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 lipca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach: do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Dz.U. 2022 poz. 1781).
