Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne to rekompensata finansowa dla osób, które przez lata pracowały jako nauczyciel lub pedagog. Jakie kryteria należy spełniać, aby otrzymać świadczenie oraz ile wynosi nauczycielskie świadczenie kompensacyjne? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w poniższym poradniku.
Kto może starać się o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?
Zgodnie z Ustawą z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, o świadczenie może ubiegać się nauczyciel, wychowawca lub inny pedagog pracujący w:
- publicznym i niepublicznym przedszkolu,
- szkole publicznej i niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej,
- publicznej i niepublicznej placówce kształcenia ustawicznego,
- młodzieżowym ośrodku wychowawczym,
- młodzieżowym ośrodku socjoterapii,
- specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym,
- specjalnym ośrodku wychowawczym dla dzieci i młodzieży, które wymagają specjalnej organizacji nauki oraz szczególnych metod pracy i wychowania,
- ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym, który umożliwia:
- dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, które są organizowane na podstawie odrębnych przepisów,
- dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną jest niepełnosprawność intelektualna, realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego (w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego), obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
- placówce, która zapewnia uczniom opiekę i wychowanie w czasie, gdy uczą się poza miejscem, w którym mieszkają na stałe.
Aktywny zawodowo nauczyciel może ubiegać się również o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia.
Ile wynosi świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli — tabela
Aby zyskać prawo do świadczenia kompensacyjnego, nie wystarczy wyłącznie praca w oświacie. Nauczyciel musi być w odpowiednim wieku oraz posiadać wystarczający staż pracy. Poniższa tabela prezentuje kryteria dla obu płci:
| Kobiety | Mężczyźni | ||
| co najmniej 55 lat | do końca 2024 r. | co najmniej 55 lat | do końca 2024 r. |
| co najmniej 56 lat | w latach 2025 - 2026 | co najmniej 56 lat |
w latach 2015 - 2016 |
| co najmniej 57 lat | w latach 2027 - 2028 | co najmniej 57 lat | w latach 2017 - 2018 |
| co najmniej 58 lat | w latach 2029 - 2030 | co najmniej 58 lat | w latach 2019 - 2020 |
| co najmniej 59 lat | w latach 2031 - 2032 | co najmniej 59 lat | w latach 2021 - 2022 |
| co najmniej 60 lat | w latach 2023 - 2024 | ||
| co najmniej 61 lat | w latach 2025 - 2026 | ||
| co najmniej 62 lata | w latach 2027 - 2028 | ||
| co najmniej 63 lata | w latach 2029 - 2030 | ||
| co najmniej 64 lata | w latach 2031 - 2032 | ||
|
Co najmniej 30-letni staż pracy, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć. |
|||
| Stosunek pracy nauczyciela wygasł lub został zakończony na jego wniosek. | |||
Jeżeli nauczyciel pracuje w kilku placówkach, musi rozwiązać stosunek pracy z każdą z nich. W tym celu musi złożyć wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron.
Ile wynosi świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli w 2024 roku?
Dokładna wysokość świadczenia obliczana jest przez pracownika ZUS.
Świadczenie kompensacyjne jest wynikiem podzielenia:
- sumy zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego, zapisanych na indywidualnym koncie nauczyciela w ZUS,
przez
- średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat.
Zgodnie z danymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w styczniu 2022 roku, świadczenia kompensacyjne dla nauczycieli pobierało 14.1 tys. osób. Z kolei przeciętna wartość świadczenia wynosiła 2655,78 złotych. W grudniu 2022 roku świadczenia kompensacyjne pobierało 13,7 tys. osób, a przeciętne wynagrodzenie wynosiło 3066,62 złote.
Natomiast w 2023 roku pobierało je 11,5 tys. osób, a jego przeciętna wysokość to około 3917,60 złotych. Można się zatem spodziewać, że w 2024 roku świadczenie przekroczy kwotę 4000 złotych.
Do obliczenia świadczenia kompensacyjnego ZUS przyjmie składki oraz kapitał początkowy wraz z waloryzacjami zapisanymi na indywidualnym koncie nauczyciela w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje mu wypłata świadczenia.
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne nie może być niższe niż najniższa emerytura, która w 2024 roku wynosi 1780,96 złotych.
Jak długo przysługuje świadczenie kompensacyjne?
Prawo do świadczenia kompensacyjnego ma charakter okresowy i ustaje w dniu:
- poprzedzającym dzień, w którym otrzymujący uzyskuje prawo do emerytury → sprawdź, jak przejść na emeryturę w miejscowości Łosice,
- poprzedzającym dzień, w którym nauczyciel osiągnął wiek emerytalny, czyli:
- 60 lat – dla kobiet,
- 65 lat – dla mężczyzn.
Jeżeli przed 1 października 2017 r. nauczyciel:
- spełniał wszystkie warunki do nabycia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- osiągnął obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn),
- nie osiągnął podwyższonego wieku emerytalnego,
to może on złożyć wniosek o świadczenie kompensacyjne — uzyska wtedy prawo do tego świadczenia do dnia przypadającego przed dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego.
Wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
Wymagane dokumenty
Nauczyciel chcący otrzymywać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne musi skompletować, a następnie złożyć:
- wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (ENSK),
- informację dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych,
- dokumenty potwierdzające okres wykonywania pracy nauczycielskiej np. świadectwa pracy,
- dokumenty, które potwierdzają okresy, m.in.: pracy, prowadzenia działalności pozarolniczej, służby wojskowej, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, urlopu wychowawczego, nauki w szkole wyższej,
- dokumenty, które potwierdzają wynagrodzenie przed 1 stycznia 1999 r.
- pełnomocnictwo — jeżeli wnioskujący z niego korzysta.
Gdzie złożyć dokumenty w miejscowości Łosice?
Wniosek o świadczenie wraz z załącznikami można złożyć na 3 sposoby:
- osobiście lub przez pełnomocnika w oddziale ZUS w miejscowości Łosice,
- listownie na adres ZUS Łosice,
- przez Internet, za pośrednictwem PUE ZUS.
Kiedy złożyć wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?
Wniosek o świadczenie należy złożyć nie wcześniej niż na 30 dni przed spełnieniem określonych warunków do przyznania świadczenia nauczycielskiego lub zamierzonym terminem przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W przypadku gdy wniosek zostanie złożony przez osobę kwalifikującą się do otrzymania świadczenia wcześniej, decyzja organu będzie miała charakter odmowny.
Dla wniosków złożonych w miesiącach późniejszych tj. kolejnych miesiącach po spełnieniu warunków, prawo do otrzymania świadczenia zostanie przyznane od miesiąca zgłoszenia wniosku.
Ile czeka się na rozpatrzenie wniosku?
ZUS Łosice powinien wydać decyzję w spawie świadczenia w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku. Po przyznaniu świadczenia, nauczyciel otrzyma legitymację emeryta i rencisty.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. 2023 poz. 984),
- Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1251),
- Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (t.j. Dz.U. 2024 poz. 245),
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 60).
