Podatki
Płacenie podatków to nieodłączna część bycia obywatelem danego kraju - stanowią one dużą część budżetu państwa. Czym właściwie są podatki i kto musi je opłacać? Jakie podatki obowiązują w Polsce? Po co płaci się podatki? Dowiedz się z poniższego tekstu.
Czym są podatki?
Podatek stanowi publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie na rzecz: Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy w celu realizacji ustalonych wcześniej zadań publicznych.
Kim jest podatnik?
Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Podatnik jest osobą, której bezpośrednio dotyczy obowiązek podatkowy.
Funkcje i cechy podatków
Podatki posiadają 4 funkcje:
- fiskalną - zapewniają podmiotowi, który je pobiera środki budżetowe. Funkcja fiskalna jest najstarszą funkcją podatkową, wynikającą z istoty pobierania podatków tj. zapewnienia wpływów do budżetu i finansowania części wydatków publicznych państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego;
- redystrybucyjną - podatki umożliwiają władzy państwowej realizację zadań w zakresie bezpieczeństwa kraju, administracji, kultury, oświaty. Podjęcie jakichkolwiek działań w tym zmniejszenia nierówności społecznych jest możliwe za sprawą ponownej redystrybucji środków pochodzących z danin społecznych tj. podatków;
- stymulacyjną - wywierają wpływ na działanie jednostek, a także kierunki i tempo ich rozwoju, przykładem czego jest system ulg lub zwolnień podatkowych mających zdolność zachęcenia obywateli do podejmowania określonych działań;
- informacyjną - realizacja wpływów podatkowych dostarcza informacji o prawidłowościach bądź nieprawidłowościach przebiegu procesów gospodarczych.
Każdy podatek w Polsce odznaczony jest 4 cechami:
- nieodpłatnością - w związku z uiszczeniem podatku, nie pojawia się konsekwencja bezpośredniego zwrotu ze strony organów władzy publicznej tzw. świadczenie wzajemne oraz nie pojawia się podstawa do dochodzenia roszczeń od podmiotu, do którego podatek jest odprowadzany;
- przymusowością - prawidłowe wykonanie lub zabezpieczenie obowiązku podatkowego daje organom państwowym możliwość wyegzekwowania płatności na drodze administracyjnej;
- powszechnością - podatek jest świadczeniem o charakterze ogólnym a nie indywidualnym, jest nakładany na określone grupy według pewnych zasad prawa;
- bezzwrotnością - pobrane kwoty podatków nie podlegają bezpośredniemu zwrotowi na rzecz podatnika.
Po co płaci się podatki?
Obowiązek podatkowy pozwala państwu utrzymać ciągłość finansową, a także realizować różne ustalone wcześniej cele, takie jak np. budowa infrastruktury.
Najważniejsze znaczenie z punktu widzenia skarbu państwa mają podatki obrotowe. W Polsce funkcjonują dwa tego typu podatki – VAT oraz
podatek akcyzowy.
Kto musi płacić podatki?
Podatki muszą płacić wszyscy obywatele. To, jaki rodzaj podatku musi zostać opłacony, zależy m.in. od miejsca zamieszkania, zatrudnienia czy wykonywanej działalności.
Klasyfikacja podatków - podatki pośrednie a bezpośrednie
Podziału podatków odbywa się pod względem różnych kategorii:
- ze względu na podmiot, na rzecz którego są pobierane, wyróżnia się:
- podatki na rzecz budżetu państwa,
- podatki samorządowe.
- ze względu na tożsamość podatnika i ciężaru podatkowego:
- podatki bezpośrednie, dla których źródło podatkowe jest powiązane z przedmiotem podatkowym (PIT, CIT),
- podatki pośrednie, dla których źródło podatkowe jest oderwane od przedmiotu opodatkowania (podatek od towarów i usług, akcyza, podatek od gier).
- ze względu na przedmiot opodatkowania:
- podatki dochodowe, dla których przedmiotem opodatkowania jest osiągnięty dochód danego podmiotu przy potrąceniu kosztów jego uzyskania,
- podatki przychodowe, dla którego przedmiotem opodatkowania jest osiągnięty przychód przy potrąceniu kosztów jego uzyskania,
- podatki majątkowe,
- podatki konsumpcyjne.
Do najpopularniejszych podatków w Polsce zalicza się:
- podatek VAT,
- podatek PIT,
- podatek CIT,
- akcyza,
- podatek od nieruchomości,
- podatek od posiadania psa,
- podatek leśny,
- podatek rolny,
- podatek od spadku i darowizny,
- podatek od środków transportu.
