Chcąc otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności, należy przygotować szereg dokumentów i spełnić określone warunki. Jakie? Gdzie złożyć dokumenty i jak wygląda procedura uzyskiwania orzeczenia o niepełnosprawności? Odpowiedzi na pytania znajdują się w poniższym poradniku.
Co to jest orzeczenie o niepełnosprawności?
Jest to formalne potwierdzenie, że dana osoba jest osobą niepełnosprawną, czyli posiada długotrwałą (okresową lub trwałą), obniżoną sprawność (nie tylko fizyczną, ale również intelektualną, sensoryczną i/lub umysłową), przez którą nie może pełnić swojej roli społecznej. Taki dokument jest bardzo przydatny, a często niezbędny, aby uzyskać wiele przywilejów, ulg, uprawnień i świadczeń wspomagających osoby z orzeczoną niepełnosprawnością w życiu codziennym np. opiekę na osobę starszą i schorowaną w miejscowości Zabierzów. Orzeczenie o niepełnosprawności jest podstawą do starania się o dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego, asystenta osoby niepełnosprawnej oraz dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych w miejscowości Zabierzów.
W przypadku urodzenia się dziecka z nieodwracalnym upośledzeniem rodzic może wnioskować nie tylko o orzeczenie o niepełnosprawności, ale także o świadczenie „Za życiem”.
Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności w miejscowości Zabierzów i jakie warunki należy spełnić?
Aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności, wszystkie poniższe kryteria muszą zostać spełnione:
- osoba ma ukończone 16 lat,
- osoba ma obniżoną/naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną (intelektualną, sensoryczną i/lub umysłową) z powodu wady wrodzonej, przewlekłej/nieuleczalnej choroby lub uszkodzenia organizmu,
- choroba na tyle ogranicza daną osobę, że:
- jest ona niezdolna do pracy zarobkowej lub potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do jej schorzenia,
- wymaga opieki lub pomocy ze strony innych,
- ma problemy z codziennymi czynnościami i potrzebuje urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu (np. protezy, implantu ślimakowego czy pompy insulinowej).
To, że dana osoba spełnia powyższe warunki, nie oznacza, że otrzyma orzeczenie o niepełnosprawności. Jej ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu zostaną ocenione w trakcie spotkania z komisją ds. orzekania o niepełnosprawności.
Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?
Nie ma zamkniętej listy chorób, które uprawniają do przyznania orzeczenia o niepełnosprawności. Podstawą do wystawienia orzeczenia mogą być jednak następujące rodzaje schorzeń:
- zaburzenia mowy i głosu utrudniające komunikację,
- upośledzenia umysłowe,
- niektóre choroby psychiczne, np. zaburzenia psychotyczne, zaburzenia lękowe o dużym nasileniu,
- zaawansowane choroby słuchu,
- choroby układu krążenia i oddechowego,
- niektóre choroby narządu wzroku, układu pokarmowego i moczowo-płciowego,
- choroby narządu ruchu,
- epilepsja,
- niektóre choroby i zaburzenia neurologiczne.
Jakie są stopnie niepełnosprawności?
W Polsce istnieją 3 stopnie niepełnosprawności, zwane dawniej grupami inwalidzkimi.
- W przypadku dzieci do 16. roku życia nie orzeka się stopnia niepełnosprawności; dziecko otrzymuje „orzeczenie o niepełnosprawności”;
- W przypadku osób powyżej 16. roku życia można uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności wraz ze wskazaniem jego stopnia:
- niepełnosprawność w stopniu lekkim (III stopień niepełnosprawności)
- osoba mająca problemy w wykonywaniu codziennych czynności i potrzebująca urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu,
- osoba, która przez swój stan zdrowia ma duże ograniczenia w funkcjonowaniu i może pracować tylko częściowo, na przykład na pół etatu,
- niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym (II stopień niepełnosprawności)
- osoba potrzebuje czasowej albo częściowej pomocy innych osób przez więcej niż 12 miesięcy,
- osoba, która przez swój stan zdrowia jest niezdolna do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia,
- niepełnosprawność w stopniu znacznym (I stopień niepełnosprawności)
- osoba nie może samodzielnie funkcjonować i jest całkowicie zależna od opieki innych osób przez więcej niż 12 miesięcy (np. wymaga pielęgnacji, karmienia, mycia),
- osoba, która przez swój stan zdrowia jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia.
- niepełnosprawność w stopniu lekkim (III stopień niepełnosprawności)
Osoby legitymujące się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mogą starać się o zasiłek stały w miejscowości Zabierzów, przyznawany z powodu całkowitej niezdolności do pracy.
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
Orzeczenie uprawnia daną osobę do wielu form pomocy, dodatków finansowych, ulg i uprawnień, w tym między innymi do pomocy z zakresu:
- PRACY
- wsparcie w aktywizacji zawodowej,
- zatrudnienie w zakładzie pracy chronionej,
- prawo do dodatkowych dni urlopowych,
- prawo do dłuższej przerwy w pracy,
- prawo do krótszego wymiaru pracy,
- możliwość udziału w specjalistycznych szkoleniach,
- wsparcie przy działalności rolniczej i gospodarczej,
- ZDROWIA
- możliwość uczestniczenia w szeregu zajęć rehabilitacyjnych i terapii zajęciowych,
- uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych,
- dofinansowanie do sprzętów rehabilitacyjnych, ortopedycznych, środków medycznych i pomocniczych,
- korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych,
- FINANSÓW - uprawnienia do pomocy finansowej w postaci:
- zasiłku pielęgnacyjnego → Zobacz: Zasiłek pielęgnacyjny w miejscowości Zabierzów,
- świadczeń rodzinnych np. dodatku do zasiłku rodzinnego, związanego z niepełnosprawnością → Zobacz: Dodatek do zasiłku rodzinnego w miejscowości Zabierzów,
- zasiłku stałego z pomocy społecznej → Sprawdź: zasiłek stały w miejscowości Zabierzów,
- ulg podatkowych,
- zniżek komunikacyjnych,
- zwolnienia z opłat RTV,
- INNE
- karta parkingowa → Zobacz: Karta parkingowa w miejscowości Zabierzów
- przywileje pierwszeństwa dla osób niepełnosprawnych.
Dokumentem potwierdzającym posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, który uprawnia do ulg i udogodnień, jest legitymacja osoby niepełnosprawnej w miejscowości Zabierzów.
Osoby niepełnosprawne oraz inne o szczególnych potrzebach, mają prawo złożyć wniosek o dostępność w ramach programu Dostępność Plus, jeżeli nie mogą załatwić sprawy przez ograniczenia architektoniczne czy komunikacyjne.
Od stycznia 2024 roku, osoby niepełnosprawne mogą wnioskować o świadczenie wspierające w miejscowości Zabierzów.
Kiedy przysługuje orzeczenie o niepełnosprawności na stałe?
Grupa inwalidzka na stałe przysługuje osobom, które w celu pełnienia ról społecznych wymagają stałej bądź długotrwałej opieki i pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji oraz:
- są niezdolne do pracy lub
- są zdolne do pracy w warunkach pracy chronionej.
Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
Kiedy składa się wniosek o grupę inwalidzką i kto go może złożyć?
Wniosek o niepełnosprawność można złożyć w momencie wystąpienia przesłanek uprawniających do jego przyznania, czyli kiedy pojawia się obniżenie sprawności, wymagające podjęcia opieki w stosunku do danej osoby. Jeśli orzeczenie traci ważność, wniosek należy złożyć najwcześniej 30 dni przed końcem terminu, na jaki zostało wydane orzeczenie.
Wniosek może złożyć:
- pełnoletnia osoba, której niepełnosprawność dotyczy,
- rodzice lub opiekunowie prawni, albo kurator, w imieniu osoby poniżej 18. roku życia oraz mającej orzeczone ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe,
- kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w miejscowości Zabierzów – m.in. wtedy, gdy zgodę wyrazi na to osoba niepełnosprawna, jej rodzic, opiekun prawny albo kurator.
Jakie dokumenty są potrzebne i gdzie je złożyć w miejscowości Zabierzów?
W pierwszej kolejności należy złożyć:
- wniosek o orzeczenie (pobrany ze strony lub siedziby odpowiedniego zespołu orzekającego, ponieważ nie ma odgórnego wzoru),
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia (ważne jest przez 30 dni),
- dokumentację medyczną i inną, która ułatwi orzeczenie (kopie dokumentów, np. historię choroby, pobyty w szpitalu, karty medyczne, wyniki badań itp.).
Dokumenty najlepiej złożyć osobiście, w Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w miejscowości Zabierzów. Złożenie dokumentacji osobiście pozwoli na poświadczenie przedłożonych kopii z oryginałami (należy wówczas zabrać ze sobą wszystkie oryginały dokumentów oraz dowód tożsamości → Zobacz, jak wyrobić dowód osobisty w miejscowości Zabierzów).
Dokumenty można również wysłać listownie, a samo złożenie wniosku jest bezpłatne.
Co dalej? Komisja ds. orzekania o niepełnosprawności w miejscowości Zabierzów
Po złożeniu niezbędnych dokumentów i ewentualnym uzupełnieniu ich braków wnioskujący otrzyma informację o terminie komisji orzekającej w miejscowości Zabierzów składającej się z lekarza i pedagoga/psychologa oraz/lub pracownika socjalnego.
Termin komisji ds. orzekania o niepełnosprawności
Informacja o terminie zebrania się komisji w miejscowości Zabierzów powinna dotrzeć do wnioskującego:
- listownie do 30 dni od złożenia wniosku, zazwyczaj na 7 dni kalendarzowych przed terminem komisji,
- do 2 miesięcy, jeśli sprawa wnioskującego jest bardziej skomplikowana, o czym zostanie poinformowany wcześniej.
Obecność na komisji jest obowiązkowa!
W przypadku nieobecności komisja wyznaczy nowy termin (jeśli wnioskujący usprawiedliwi swoją nieobecność do 14 dni od poprzedniego terminu). W wyjątkowych sytuacjach komisja może wydać orzeczenie zaocznie lub w miejscu przebywania niepełnosprawnej osoby (np. w ciężkich przypadkach).
Jak przebiega posiedzenie komisji?
- LEKARZ
W pierwszej kolejności odwiedza się gabinet lekarski. Na tym etapie kluczowe będzie przedstawienie wszystkich szczegółów i dokumentacji ukazującej historię i stopień zaawansowania choroby. Lekarz ocenia stan zdrowia oraz możliwość wykonywania czynności odpowiednich do wieku pacjenta (w miarę możliwości). - PRACOWNIK SOCJALNY/ PEDAGOG/ PSYCHOLOG
Drugi etap to spotkanie-rozmowa z psychologiem lub inną uprawnioną osobą, która szczegółowo wypyta wnioskującego o samopoczucie, sytuację rodzinną, zdrowotną, socjalną, społeczną, ograniczenia, jakie widzi na swojej drodze, jak sobie z nimi radzi i w których aspektach życiowych potrzebuje wsparcia.
Kiedy nastąpi decyzja komisji i wydanie orzeczenia o niepełnosprawności?
Wydanie orzeczenia nastąpi maksymalnie do 14 dni od dnia posiedzenia komisji. Co ważne, nie udziela się takiej informacji telefonicznie. Można o nią zapytać osobiście lub czekać na potwierdzenie listowne.
W przypadku chęci odebrania decyzji osobiście należy o tym poinformować komisję np. w dniu posiedzenia.
Po otrzymaniu orzeczenia o niepełnosprawności, można wnioskować o przyznanie 800 plus dla niepełnosprawnych w miejscowości Zabierzów.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 44, 858, 1089, 1165);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób do 16. roku życia (Dz. U. Nr 17 poz. 162 z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2021 r., poz. 857);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie warunków, sposobu oraz trybu gromadzenia i usuwania danych w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (Dz. U. z 2007 r. Nr 228 poz.1681);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie wykonywania badań specjalistycznych na potrzeby orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2007 r. Nr 250, poz. 1875);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. (Dz. U. z 2013 r., poz. 29);
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1301 z poźn. zm.),
- Ustawa z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1165).
