Czym jest Państwowa Inspekcja Sanitarna?
Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS, potocznie SANEPID) to wyspecjalizowana instytucja państwowa, która wykonuje zadania z zakresu ochrony zdrowia publicznego. Sprawuje główny nadzór nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia, m.in. w zakładach produkcyjnych, restauracjach etc. Organ ten gromadzi dane epidemiologiczne na temat chorób, w tym także schorzeń zawodowych.
PIS podlega ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, a na jej czele stoi Główny Inspektor Sanitarny.
Wpis zakładu do rejestru zakładów podlegających kontroli sanitarnej
Chcąc prowadzić działalność na rynku spożywczym, należy pamiętać o wpisaniu swojej firmy do specjalnego rejestru zakładów, które podlegają urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Każda kontrola odnotowywana jest w książce kontroli przedsiębiorcy.
Zakłady zajmujące się recyklingiem i odzyskiem odpadów, muszą dodatkowo dokonać wpisu do rejestru BDO.
Kto musi zarejestrować swoją firmę w rejestrze zakładów?
Inspekcji sanitarnej podlegają wszystkie zakłady, w których wytwarza się żywność.
Obowiązek zgłoszenia firmy do stacji sanitarno-epidemiologicznej mają przedsiębiorcy i rolnicy, którzy:
-
wytwarzają i sprzedają żywność pochodzenia niezwierzęcego,
-
sprzedają produkty od zwierząt, które nie podlegają kontroli weterynaryjnej,
-
sprzedają lub produkują żywność, która ma zarazem środki spożywcze roślinne i produkty odzwierzęce,
-
zajmują się materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, w tym recyklingiem.
Niektóre rodzaje działalności nie wymagają przeprowadzania kontroli sanitarnej przy składaniu wniosku – wówczas wystarczy złożyć tylko stosowny dokument o wpis do rejestru.
Dotyczy to:
-
produkcji i sprzedaży małej ilości plonów rolnych na targu lub w lokalnym sklepie (dostawy bezpośrednie),
-
automatów do sprzedaży żywności,
-
zaplecza mobilnego (np. food truck) lub czasowego (np. namiot gastronomiczny, w którym można wytwarzać żywność lub nią handlować) – tylko jeśli przedsiębiorca ma pozwolenie wydane w innym kraju UE,
-
gospodarstw agroturystycznych,
-
produkcji win gronowych z własnych upraw (nie więcej niż 1000 hektolitrów w ciągu roku),
-
aptek, punktów aptecznych oraz hurtowni farmaceutycznych,
-
sklepów zielarskich,
-
handlu detalicznego artykułów niebędących żywnością i obrotu żywnością zapakowaną, z długą datą przydatności do spożycia,
-
produkcji gazów technicznych,
-
sprzedaży żywności przez Internet, w formie wysyłkowej,
-
materiałów i wyrobów, które mają kontakt z żywnością, w tym recyklingu,
-
uprawy roślin, chowu i hodowli zwierząt dla zbóż, owoców i warzyw, mleka, miodu, jaj etc.,
-
łowiectwa, rybołówstwa, zbierania runa leśnego.
Jeżeli prowadzona działalność wymaga kontroli inspekcji sanitarnej, wówczas należy złożyć wniosek o zatwierdzenie zakładu i wpis do rejestru.
Kiedy należy złożyć wniosek o wpis zakładu do rejestru zakładów?
Zakład powinien znaleźć się w rejestrze, zanim wnioskujący rozpocznie działalność. Z tego powodu zaleca się, aby wniosek w tej sprawie złożyć co najmniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności.
Ile kosztuje wpisanie zakładu do rejestru zakładów?
Usługa jest bezpłatna. Dodatkowe koszty mogą pojawić się jedynie w sytuacji, gdy wnioskujący zdecyduje się na udzielenie pełnomocnictwa – wówczas należy zapłacić 17 złotych, o ile wyznaczony pełnomocnik nie należy do rodziny wnioskującego.
Zatwierdzenie i wpis zakładu do rejestru zakładów przez Państwową Inspekcję Sanitarną
Niektóre rodzaje działalności wymagają nie tylko wpisu do rejestru zakładów podlegających kontroli sanepidu, lecz również konieczne jest ich zatwierdzenie. Obowiązuje to przedsiębiorców produkujących żywność lub chcących prowadzić bar, kawiarnię czy food trucka.
Kto powinien starać się o zatwierdzenie i wpis zakładu do rejestru zakładów?
Istnieje grupa przedsiębiorców, którzy muszą zatwierdzić i wpisać swój zakład do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli żywności Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Są to:
-
producenci lub sprzedawcy żywności, niepochodzącej od zwierząt,
-
sprzedawcy produktów pochodzenia zwierzęcego, które nie podlegają kontroli weterynaryjnej,
-
producenci lub sprzedawcy żywności, która zawiera zarówno środki spożywcze niezwierzęce, jak i produkty zwierzęce,
-
podmioty działające na rynku spożywczym w zakresie przewożenia produktów spożywczych własnym środkiem transportu.
Kiedy złożyć wniosek o zatwierdzenie i wpis zakładu do rejestru zakładów?
Wniosek w tej sprawie należy złożyć co najmniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności.
Ile kosztuje zatwierdzenie i wpis zakładu do rejestru zakładów?
Usługa będzie bezpłatna, jeżeli podczas kontroli sanepidu urzędnicy nie stwierdzą żadnych nieprawidłowości. Jeżeli takowe się pojawią, wówczas wnioskujący będzie zmuszony zapłacić:
-
52 złote – za rozpoczęcie kontroli,
-
17 złotych – za każdą rozpoczętą godzinę jej trwania.
Najniższa możliwa opłata w tej sytuacji wyniesie 69 złotych. Niestety, kolejna wizyta urzędników również będzie musiała zostać opłacona.
Wniosek o wpis zakładu do rejestru zakładów
Gdzie i jak złożyć wniosek w miejscowości Pobiedziska?
Dokumenty o wpis do rejestru, jak i zatwierdzenie wraz ze wpisem można złożyć na trzy sposoby:
-
osobiście, w Sanepidzie w miejscowości Pobiedziska,
-
listownie, na adres stacji sanitarno-epidemiologicznej w okolicy,
-
przez Internet, za pośrednictwem platformy biznes.gov.pl.
Przed złożeniem wniosku warto zadzwonić do stacji sanitarno-epidemiologicznej i upewnić się, czy graniczny bądź powiatowy inspektor sanitarny jest właściwy do rozpatrzenia danej sprawy.
Wymagane dokumenty o wpis do rejestru zakładów
Aby załatwić sprawę, należy dostarczyć do stacji sanitarno-epidemiologicznej następujące dokumenty:
-
Wniosek o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów państwowej inspekcji sanitarnej,
-
Wykaz urządzeń dystrybucyjnych do sprzedaży żywności – obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest prowadzenie takowego wykazu. Jego aktualizacji powinno się dokonywać co najmniej 2 razy w roku lub na żądanie urzędu. Należy w nim umieścić typ urządzenia, rok produkcji, nazwę producenta i datę uruchomienia.
Wymagane dokumenty w sprawie zatwierdzenia i wpisu zakładu do rejestru
W przypadku tej sprawy, jedynym wymaganym dokumentem jest wniosek o zatwierdzenie zakładu i wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Jeżeli w złożonym wniosku pojawią się braki lub pomyłki, urząd wezwie wnioskującego do ich poprawienia. Czas na uzupełnienie braków wynosi co najmniej 7 dni.
Co jest potrzebne do uzyskania wpisu?
Do załatwienia sprawy konieczne jest posiadanie numeru identyfikacyjnego w ewidencji gospodarstw rolnych (jeżeli działalność polega na dostawach bezpośrednich) oraz wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub do Krajowego Rejestru Sądowego.
Ile czeka się na rozpatrzenie wniosków?
W obu przypadkach na rozpatrzenie wniosku czeka się około 14 dni. Otrzymuje się wówczas zaświadczenie o dokonaniu wpisu lub zatwierdzenia i wpisu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Sanepidu.
Kontrola Sanepidu
Po dostarczeniu wniosku, zakład będzie musiał zostać poddany kontroli. Jeżeli przebiegnie ona pomyślnie, wówczas wnioskujący uzyska zatwierdzenie oraz wpis do rejestru.
Zdarza się jednak, że urzędnicy dopatrzą się uchybień. Jeżeli zakład spełnia wszystkie wymagania dotyczące warunków i wyposażenia, wówczas otrzyma on warunkowe zatwierdzenie zakładu, ważne przez 3 miesiące. Po usunięciu nieprawidłowości należy ponownie złożyć wniosek o zatwierdzenie zakładu i czekać na wizytę urzędników. Pojawiają się trzy scenariusze:
-
zakład spełnia wszystkie wymagania – wnioskujący otrzymuje zatwierdzenie zakładu i wpis,
-
usunięto część uchybień, jednak nadal zakład nie spełnia wymagań – warunkowe zatwierdzenie zostaje przedłużone o kolejne 3 miesiące. Zatwierdzenie warunkowe nie może trwać dłużej niż 6 miesięcy! Należy ponownie złożyć wniosek o zatwierdzenie i wpis oraz oczekiwać kolejnej kontroli,
-
w zakładzie są poważne nieprawidłowości – urzędnicy nie mogą zatwierdzić zakładu.
Po pozytywnie rozpatrzonej kontroli otrzymuje się decyzję o warunkowym lub zwykłym zatwierdzeniu zakładu.
Czy można się odwołać od decyzji urzędników?
Od negatywnej decyzji urzędu można się odwołać. Należy złożyć do państwowego powiatowego lub granicznego inspektora sanitarnego wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wnioskujący ma na to 14 dni od dnia otrzymania decyzji.
Istnieje również możliwość zrezygnowania ze składania odwołania od decyzji, w przypadku otrzymania decyzji pozytywnej. Dzięki temu szybciej się ona uprawomocni. W tym celu należy złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania do urzędu, który wydał decyzję. Wnioskujący ma na to 14 dni od dnia otrzymania zaświadczenia o wpisie do rejestru.
Jaka grozi kara za brak zgłoszenia działalności?
Prowadzenie działalności bez złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów objętych nadzorem podlega karze pieniężnej wymierzonej w drodze decyzji przez właściwego wojewódzkiego inspektora sanitarnego w wysokości do 5000 zł, jednak nie mniej niż 1000 zł.
Zobacz także: Zadbaj o bezpieczeństwo pracowników dzięki szkoleniom BHP!
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2000),
- Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. 2023 poz. 338),
- Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L. 139 z 30.04.2004, s.1),
- Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2132),
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. 2007 nr 106 poz. 730),
- Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych),
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie opłat za czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach urzędowych kontroli żywności (tj. Dz.U. 2022 poz. 1130).