Alimenty po polsku - kto i komu może je płacić?
4 maja 2020 | Aktualizacja: 21 listopada 2022
Obowiązek alimentacyjny wobec krewnych, powinowatych i współmałżonka wynika z polskiego prawa. Ściągalność alimentów w Polsce jest jednak bardzo niska i wynosi ok. 13%. W przypadku, gdy rodzic zobowiązany do płacenia alimentów na dziecko unika tego obowiązku, możliwe jest otrzymanie pieniędzy z Funduszu Alimentacyjnego. Kto może skorzystać z tego rozwiązania?
Kto może otrzymywać alimenty?
Zakres i zasady świadczeń alimentacyjnych w Polsce reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Według zawartych w nim zapisów, obowiązek alimentacyjny może dotyczyć:
- rodziców wobec dzieci,
- dzieci wobec rodziców,
- rodzeństwa,
- powinowatych – ojczyma/macochy wobec pasierba/pasierbicy lub odwrotnie,
- współmałżonków – zarówno w trakcie trwania małżeństwa, jak i po rozwodzie.

Czy po alimenty trzeba iść do sądu?
Według obowiązujących w Polsce przepisów nie ma obowiązku, by kwestie związane z alimentami rozstrzygać na drodze sądowej. Gdy obie strony są zgodne, sprawa alimentów może pozostać niesformalizowana. Ustalenia można też uregulować u notariusza lub w formie ugody przed mediatorem bądź sądem. Dopiero jeśli porozumienia nie ma, sprawa trafia do sądu.
Czy zawsze trzeba płacić alimenty?
Uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego – z wyjątkiem tego względem dzieci do 18 lat – jest możliwe, jednak wyłącznie wtedy, jeśli wykaże się, iż powoduje on nadmierny uszczerbek finansowy.
Co w sytuacji, gdy osoba zobowiązana wyrokiem sądu nie płaci alimentów? Sprawa trafia do komornika, a przy uporczywym unikaniu płacenia dłużnik dyscyplinowany jest administracyjnie – możliwe jest nawet wszczęcie postępowania karnego. Realia polskie pokazują jednak, że głównie ze względu na niedostateczne korzystanie przez organy samorządowe ze środków egzekucji, ściągalność alimentów jest znikoma i wynosi wspomniane już 13%.
Kiedy przysługuje Świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego?
Jaką pomoc można uzyskać, jeśli rodzic nie płaci alimentów na dziecko? Niestety nie wystarczy sam fakt niewywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego – by starać się o wsparcie z Funduszu, należy spełnić szereg kryteriów:
- alimenty są przyznane dziecku od rodzica – niemożliwe jest więc korzystanie z Funduszu, jeśli zostały zasądzone alimenty na rzecz na przykład byłego małżonka,
- alimenty zostały zatwierdzone lub przyznane przez sąd, lecz ich egzekucja była bezskuteczna – za bezskuteczną uznaje się egzekucję, w której wyniku w ciągu ostatnich 2 miesięcy nie uzyskano pełnej kwoty alimentów; jako bezskuteczna traktowana jest również egzekucja prowadzona przeciwko dłużnikowi przebywającemu poza Polską,
- dziecko uprawnione do alimentów nie ukończyło 18 lat, lub, jeśli kontynuuje naukę – 25 lat – jedynym wyjątkiem jest przypadek, gdy osoba uprawniona do alimentów posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, wtedy środki z Funduszu Alimentacyjnego są przyznawane bezterminowo,
- dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 800 zł – pod uwagę bierze się dochód uzyskany w roku poprzednim, przykładowo przy składaniu wniosku o alimenty na okres 2020/2021 liczą się dochody za rok 2019.
Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego to maksymalnie 500 zł miesięcznie – jeśli jednak zasądzono alimenty niższe niż 500 zł, z Funduszu płacona będzie wyłącznie kwota zasądzona, a nie maksymalna.
Jak złożyć wniosek o alimenty z Funduszu?
Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego przyznawane są na okres świadczeniowy, trwający od 1 października danego roku do 30 września następnego roku kalendarzowego. Wnioski o przyznanie alimentów z Funduszu można składać:
- od 1 lipca – drogą elektroniczną,
- od 1 sierpnia – w formie papierowej, poprzez złożenie w urzędzie gminy lub miasta.
Do wniosku należy dołączyć szereg dokumentów. Szczegółowe informacje oraz listę dokumentów wymaganych do przyznania środków z Funduszu Alimentacyjnego, znajdziesz na stronie Wniosek o świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego.