Czym jest książeczka sanepidowska i jak ją uzyskać?

21 kwietnia 2021 | Aktualizacja: 26 lipca 2021 | 5 min. czytania

Jeżeli masz zamiar podjąć pracę, koniecznie dowiedz się, czy w twoim przyszłym zawodzie wymagane jest posiadanie książeczki sanepidowskiej. To wyjątkowy dokument, który umożliwia pracę między innymi z żywnością oraz z dziećmi. Jak wyrobić książeczkę sanepidowską i w jakich zawodach jest ona wymagana? Podpowiadamy.

Czym jest książeczka sanepidowska i jak ją uzyskać?
Czym jest książeczka sanepidowska i jak ją uzyskać?

Badania sanepidowskie – co to takiego?

Badania sanepidowskie mają jeden, zasadniczy cel – wykluczyć posiadanie przez badanego poważnych chorób. Podczas badań wykrywa się, czy pacjent nie jest zarażony bakteriami salmonelli, pałeczkami duru brzusznego i durów rzekomy, prątkami gruźlicy bądź shigella. Jeżeli badania nie wykażą obecności żadnej z wyżej wymienionych bakterii, wówczas możliwe jest uzyskanie orzeczenia od lekarza medycyny pracy. Na czym polega badanie? Pacjent musi dostarczyć do oddziału sanepidu lub prywatnej placówki wykonującej badania trzy próbki kału z trzech dni. Czasami wymaga się jeszcze wykonanie dodatkowych badań, na przykład morfologii lub RTG, w zależności od potrzeb danego miejsca pracy. 

Przepustka do kariery

Istnieje grupa zawodów, których nie wolno wykonywać bez posiadania ważnej książeczki sanepidowskiej. Najbardziej oczywistymi z nich są rzecz jasna stanowiska, na których pracownik ma kontakt z jedzeniem – kucharz, kelner, barman, piekarz, cukiernik, pracownik produkcji i obróbki żywności a nawet sprzedawca w sklepie spożywczym. Książeczkę sanepidowską muszą również posiadać osoby mające kontakt z dziećmi, czyli nauczyciele, przedszkolanki oraz opiekunki do dzieci. Obowiązek wykonania badań sanitarno-epidemiologicznych mają również lekarze, pielęgniarki, salowe i studenci medycyny. O aktualną książeczkę sanepidowską muszą również zadbać fryzjerzy, kosmetyczki oraz hostessy. Przedstawiciele wszystkich wyżej wymienionych zawodów muszą posiadać książeczkę sanepidowską, aby pracować legalnie. 

Dodatkowo, czasami badania sanepidowskie zleca się również kobietom w ciąży. Dzieje się tak wówczas, gdy podejrzewa się zarażenie chorobą zakaźną, która może zostać przeniesiona na płód. W tej sytuacji matka ma obowiązek wykonania owego badania. 

Skierowanie na badania

Skierowanie na badania sanitarno-epidemiologiczne najczęściej otrzymuje się od pracodawcy. Powinno zawierać dane zarówno pracodawcy jak i osoby kierowanej na badanie, powód wydania skierowania, stanowisko zajmowane przez pracownika, datę wystawienia skierowania oraz rzecz jasna podpis pracodawcy. Z tak skonstruowanym skierowaniem udajemy się do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej, gdzie otrzymujemy trzy pojemniki na kał, w których należy dostarczyć próbki kału z ostatnich trzech dni. 

Skierowanie nie jest jedyną przepustką do wyrobienia książeczki sanepidowskiej – każdy może uzyskać dokument, jednak konieczne będzie uiszczenie opłaty. Osoba, która będzie chciała uzyskać książeczkę sanepidowską bez skierowania, będzie musiała zapłacić około 200 złotych; w tej kwocie zawierają się opłata za badania (od 60 do 100 złotych) oraz wizytę lekarską (od 50 do 100 złotych). Dodatkowo, osoba wykonująca badanie bez skierowania powinna zgłosić się do prywatnej placówki wykonującej badania, nie zaś do najbliższego oddziału sanepidu. 

Zarówno w przypadku posiadania skierowania, jak i jego braku, po otrzymaniu wyników należy udać się do lekarza medycyny pracy, który na ich podstawie wyda orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne, które upoważnia pacjenta do podjęcia pracy w zawodach, które go wymagają. Jeżeli w wynikach pojawi się coś niepokojącego, wówczas lekarz zleci kolejne badania i poszerzy diagnostykę. 

Wyrobienie książeczki – jej cena, aktualność, czas oczekiwania

Książeczka sanepidowska to wydatek rzędu 1-2 złotych. Można ją zakupić w większości sklepów papierniczych oraz przez Internet. Procedura jej wyrobienia – łącznie z oczekiwaniem na wyniki badań - nie powinna zająć dłużej niż maksymalnie 2 tygodnie. Termin może się nieco wydłużyć przez różne dni przyjmowania lekarzy medycyny pracy. Zazwyczaj lekarz ustala konkretną datę ważności książeczki – po tym terminie konieczne jest jej uaktualnienie. Jeżeli dobrze trafimy, możemy uzyskać książeczkę „bezterminową” – oznacza to, że nie musimy nigdy jej odnawiać. Co zrobić, kiedy książeczka straci swoją ważność? Należy ponownie udać się do lekarza medycyny pracy z wynikami badań, które wcześniej wykonaliśmy. Na ich podstawie lekarz ponownie wystawi orzeczenie. Podobnie postępujemy w przypadku zgubienia książeczki sanepidowskiej. Umawiamy się na wizytę do lekarza medycyny pracy i okazujemy mu wyniki badań. Bez żadnych problemów wystawi on kolejne orzeczenie. Sytuacja się komplikuje, gdy zgubimy również wyniki badań – wtedy będziemy zmuszeni do ponownego ich wykonania!

Zamierzasz podjąć pracę w zawodzie wymagającym badań sanepidowskich? Koniecznie zapoznaj się z przygotowaną przez nas instrukcją, w której dokładnie opisujemy jak wyrobić książeczkę sanepidowską i na co warto zwrócić uwagę! Klikając w link poniżej, przeniesiesz się do opisu sprawy!


Powiązana sprawa