Unieważnienie kredytu złotówkowego 

Aktualnie jednak sytuacja się zmieniła, ponieważ WIBOR bije rekordy wysokości, co powoduje, że wielu kredytobiorcom rata kredytu hipotecznego wzrosła już dwukrotnie. Trzeba też zaznaczyć, że sporo kredytów zostało udzielonych kiedy stopy procentowe były wyjątkowo niskie i wynosiły 0,1%. Wszystkie te okoliczności powodują, że coraz więcej osób zdaje sobie pytanie, czy możliwe jest unieważnienie umowy kredytu złotówkowego?

WIBOR

W tym zakresie kluczowe znaczenie ma WIBOR, a w tym miejscu warto wyjaśnić czym on jest. WIBOR to wskaźnik określający wysokość oprocentowania pożyczek pomiędzy bankami. Jego wysokość ustalana jest w oparciu o informacje przekazywane przez banki, a dotyczących tego po jakim oprocentowaniu banki te aktualnie pożyczają sobie na wzajem pieniądze, lub po jakim by hipotetycznie je pożyczyły, jeśli aktualnie nie mają jeszcze odnotowanych takich transakcji. Dane te publikowane są codziennie do godz. 11:00 i zwykle w ustalaniu wysokości WIBOR-u bierze udział 10 największych banków, a organizatorem fixingu jest spółka GPW Benchmark S.A. Obecnie wskaźnik WIBOR 3M wynosi 7,42%, a 6M 7,62%.

Abuzywność postanowień dotyczących oprocentowania kredytu złotówkowego 

Zgodnie z art. 3851 § 1 k.c. konsument nie jest związany postanowieniami umowy, które są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Trzeba podkreślić, że w wielu przypadkach przy zawieraniu umów kredytu hipotecznego, pracownicy nie informowali konsumentów w jaki sposób zmiana stawki WIBOR wpływa na wysokość późniejszej raty kredytu, a ograniczali się jedynie do stwierdzenia, że wahania te na przestrzeni ostatnich lat nie były drastycznie. Takie działanie powodowało, że konsument żył w przekonaniu, że jego rata pozostanie niezmienna, a jeśli ulegnie zmianie, to będzie ona nieznaczna i nie wpłynie w żaden sposób na jego bezpieczeństwo finansowe. Brak przekazywania przez banki przejrzystych informacji oraz wyliczeń wpływu wysokości WIBOR-u na zadłużenie konsumenta naruszało zasadę lojalności banku w stosunku do niego. Ważny przy tym jest jeszcze jeden fakt, a mianowicie, że to w zasadzie sam bank ma wpływ na wysokość WIBOR-u, a nie tylko Rada Polityki Pieniężnej poprzez podejmowanie decyzji dotyczących stóp procentowych. Trzeba też zaznaczyć, że banki nie tylko niedostatecznie informowały klientów o możliwych zmianach WIBOR-u i jego wpływu na comiesięcznie raty klienta, ale również nie wręczały im wszystkich dokumentów, które mogłyby pozwolić konsumentowi na zrozumienie działania wskaźnika WIBOR, tj. regulaminu ustalania WIBOR. Samo wskazanie banku, gdzie takich informacji konsument może szukać nie jest wystarczające z perspektywy art. 384 § 2 k.c., zgodnie z którym W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów, z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego. Zobowiązań na kilkaset tysięcy złotych nie można wszakże nazwać umową zawieraną w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

Co oznacza unieważnienie umowy kredytu złotówkowego?

Unieważnienie umowy kredytu złotówkowego oznacza w skrócie, że umowa ta zostaje uznana za niezawartą. W praktyce oznacza to, że każda ze stron zobowiązana jest zwrócić drugiej to, co od niej otrzymała, na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Innymi słowy, kredytobiorca powinien zwrócić otrzymaną od banku kwotę kredytu, a bank powinien zwrócić kredytobiorcy pobrane przez siebie środki finansowe (raty obniżone o kwotę zaliczoną na poczet należności głównej). Wysokość kwoty, którą będzie musiał zwrócić bankowi konsument, w przypadku unieważnienia umowy kredytu złotówkowego limitowana będzie zatem wysokością udzielonego przez bank kredytu. 

Usunięcie WIBOR-u z kredytu złotówkowego

Trzeba zaznaczyć, że nie w każdym przypadku (w przypadku każdej umowy z każdym bankiem – trzeba mieć na uwadze, że umowy te zmieniają się na przestrzeni lat) sąd unieważni umowę kredytu złotówkowego. W niektórych przypadkach stwierdzając abuzywność postanowień umownych dotyczących WIBOR-u, Sąd nie unieważni całej umowy, a usunie z jej treści postanowienia związane z WIBOR-em. Co to będzie oznaczać w praktyce dla konsumenta? Usunięcie WIBOR-u oznaczać będzie, że konsument nie będzie musiał zwracać od razu całej pożyczonej od banku kwoty, a jednie, że zmieni się oprocentowanie kredytu i ograniczy się ono jedynie do marży banku. Innymi słowy, bank za pożyczenie konsumentowi otrzyma wynagrodzenie, ale będzie ono znacznie niższe, niż gdyby WIBOR pozostał w umowie. Wysokość ostatecznej kwoty do zwrotu bankowi, zależeć będzie od wysokości marży banku oraz od wysokości udzielonego klientowi kredytu. Co więcej bank będzie musiał zwrócić klientowi pobrane dotychczas kwoty stanowiące oprocentowanie w oparciu o wskaźnik WIBOR.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

Dla kredytobiorców duże nadzieje daje wydane przez Sąd Okręgowy w Katowicach postanowienie w postepowaniu zabezpieczającym, zgodnie z którym Sąd nakazał usunięcie z umowy kredytu zapisu, że na oprocentowanie, oprócz marży banku, składa się także WIBOR. Powodem takiego rozstrzygnięcia było nieprawidłowe poinformowanie konsumenta o ekonomicznych konsekwencjach zmiany wysokości oprocentowania oraz o faktycznej skali nieograniczonego ryzyka związanego ze zmienną stopą procentową oraz wadliwość sposobu ustalania oprocentowania umownego w oparciu o stopę referencyjną WIBOR. Sąd uznał zatem, że przynajmniej w czasie trwania postępowania sądowego w sprawie na oprocentowanie kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w złotówkach składa się jedynie marża banku. W przypadku tej konkretnej sprawy wysokość raty spadła z kwoty 6.700,00 zł do kwoty 1.700,00 zł miesięcznie. 

Pozwy o unieważnienie umowy kredytu złotówkowego

Rosnące raty kredytów złotówkowych są bardzo dużym problemem dla gospodarstw domowych, zwłaszcza, że towarzyszy im wysoka inflacja oraz kryzys energetyczny. Jak wskazano powyżej istnieją podstawy do wszczęcia postępowania dotyczącego unieważnienia umowy kredytu złotówkowego w całości lub w zakresie postanowień związanych ze wskaźnikiem WIBOR. Trzeba jednak zaznaczyć, że każda umowa jest inna, a ze względu na skomplikowanie takich spraw warto skonsultować się z kancelarią prawną świadczącą usługi z zakresu unieważnienia umów kredytu złotówkowego. 

Źródło: TMH Kancelaria Prawa Gospodarczego

Czytaj również:

• Co się dzieje po unieważnieniu umowy kredytowej ze zmienna stopą?

---