Implementacja dyrektywy o sygnalistach – poradnik dla przedsiębiorców

Dyrektywa o sygnalistach – co ma celu?

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii to regulacja, która obowiązuje od 16 grudnia 2019 roku. Powstała ona z przekonania o konieczności zapewnienia ochrony osobom, które zgłaszają naruszenia w organizacjach, jako tych, które mają kluczowy wpływ na ujawnianie zachodzących tam nieprawidłowości czy przypadków łamania prawa. Zapewnienie sygnalistom bezpieczeństwa ma uchronić ich przed ewentualnym odwetem ze strony przełożonych czy współpracowników. Implementacja dyrektywy o sygnalistach do legislacji poszczególnych krajów członkowskich powinna była nastąpić do 17 grudnia 2021 r. Regulacja ta dotyczy zarówno pracowników sektora prywatnego, jak i publicznego.

Obowiązki wobec pracodawców

Do czego konkretnie obliguje organizacje dyrektywa o sygnalistach? Najważniejsze obowiązki pracodawców to:

• stworzenie wewnętrznych kanałów przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów, które będą poufne i w pełni bezpieczne (nikt z nieupoważnionych osób nie może mieć do nich dostępu) i umożliwią jak najprostsze zgłaszanie nieprawidłowości,
• poinformowanie swoich pracowników i partnerów biznesowych o utworzeniu tychże kanałów,
• poinformowanie pracowników i partnerów biznesowych o wewnętrznej i zewnętrznej możliwości zgłaszania naruszeń,
• wyznaczenie osób, których zadaniem będzie weryfikacja zgłaszanych naruszeń,
• w razie zgłoszenia nieprawidłowości podjęcie działań zmierzających do ich wyjaśnienia oraz przekazanie sygnaliście informacji zwrotnych dotyczących przyjęcia zgłoszenia, a także planowanych lub wykonanych już działań,
• prowadzenie rejestru dokonywanych przez sygnalistów zgłoszeń,
• zapewnienie bezwarunkowej ochrony osobom dokonującym zgłoszeń.

Kto podlega ochronie?

Regulacja chronić ma sygnalistów, czyli osoby pracujące w organizacjach publicznych i prywatnych, które posiadają informację odnośnie do nieprawidłowości w miejscu pracy, bez względu na to, czy stosunek pracy trwa, zostanie nawiązany czy już ustał. Ale sygnalistami mogą być również osoby mniej związane z danym przedsiębiorstwem, np. klienci czy partnerzy biznesowi. Dodatkowo dyrektywa unijna obejmuje ochroną także inne osoby, które mają związek z sygnalistą lub mogą odgrywać istotną rolę w dokonaniu przez niego zgłoszenia, przez co potencjalnie mogą być narażone na negatywne konsekwencje. Przykładowo mogą być to współpracownicy osoby zgłaszającej naruszenia, ale także jego krewni czy podmioty, które mogłyby doświadczyć działań odwetowych. Co więcej, unijna regulacja dopuszcza możliwość rozszerzenia definicji sygnalisty przez ustawodawcę przy implementacji dyrektywy o sygnalistach w poszczególnych krajach członkowskich.

---