Czym jest Konwencja CMR i jakie reguły zawiera?

Kiedy stosuje się Konwencję CMR?

Konwencja CMR została podpisana w roku 1956 w Genewie. Jest to dokument, który znajduje swoje zastosowanie do: „wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się” (art. 1 ust. 1).

Z powyższej informacji wynika zatem, że do Konwencji CMR odwołamy się, gdy:
Wykonywany  przewóz jest przewozem drogowym, który odbywa się: samochodem, pojazdem członowym, przyczepą, naczepą – Konwencję CMR stosuje się do całości przewozu również wtedy, gdy pojazd, na którym znajduje się towar, jest przewożony na części trasy drogą morską, powietrzną, śródlądową lub koleją, bez przeładunku,     
     

• Umowa dotyczy przewozu – Konwencji CMR nie stosuje się do np. umowy spedycji,   
• Jedna ze stron zapłaciła za przewóz – nie może być to zatem przewóz świadczony nieodpłatnie,     
• Miejsca załadunku i dostawy znajdują się w dwóch różnych krajach – Konwencja CMR dotyczy tylko przewozu międzynarodowego, a nie krajowego,
• Przynajmniej jeden z krajów, w którym ma odbyć się załadunek lub rozładunek towaru jest sygnatariuszem Konwencji – jeśli załadunek i rozładunek odbywa się w państwach, które nie są stronami Konwencji CMR, jednak trasa przewozu biegnie przez kraj, który Konwencję podpisał, taki przewóz nie zostaje objęty jej regulacjami.     

W jakich sytuacjach nie będziemy stosować Konwencji CMR? Odpowiedzi na to pytanie udziela art. 1 ust. 4. Jest to:

• przewóz towarów pocztowych,          
• przewóz zwłok,
• przewóz rzeczy przesiedlenia.     

Znaczenie listu przewozowego CMR

Artykuł 5 Konwencji CMR wskazuje, że dowodem na zawarcie umowy przewozu jest list przewozowy. To także dowód na ustalone warunki przewozu oraz przyjęcie towaru przez przewoźnika, przy braku przeciwnego listu przewozowego.

Umowa przewozu podlega przepisom Konwencji Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów, nawet jeśli list ten:

• nie został wypełniony,
• został wypełniony w sposób nieprawidłowy,
• został utracony.     

List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, które muszą podpisać przewoźnik oraz nadawca. Co ważne, jeśli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy, podpisy mogą być wydrukowane lub zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika.
Pierwszy egzemplarz otrzymuje nadawca, drugi jest dołączany do przesyłki, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.

Jakie reguły zawiera Konwencja CMR?

Główne zagadnienia, na jakich koncentruje się Konwencja CMR, odnoszą się do zasad odpowiedzialności przewoźnika i nadawcy, ich praw i obowiązków, a także struktury listu przewozowego oraz informacji, jakie powinny się w nim znaleźć. Oto niektóre spośród nich:

1. Odpowiedzialność przewoźnika

Pierwszą wzmiankę o odpowiedzialności przewoźnika zawiera art. 3, wskazujący osoby, za które odpowiada przewoźnik. Zgodnie z jego treścią: „przewoźnik odpowiada jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji”.

Odpowiedzialności przewoźnika został poświęcony także rozdział IV Konwencji CMR. Zgodnie z jego treścią przewoźnik odpowiada za:

• całkowite lub częściowe zaginięcie towaru,
• całkowite lub częściowe uszkodzenie towaru,     
• opóźnienie dostawy

- które nastąpiły w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem.

Zgodnie z ogólną zasadą, może on zwolnić się z tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie wynikały z winy osoby uprawnionej, wady własnej towaru lub okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec. Warto jednak pamiętać, że to na przewoźniku ciąży dowód, że uszkodzenie, zaginięcie lub opóźnienie nie były spowodowane jego winą.

2. Obowiązki i uprawnienia przewoźnika

Do jednych z obowiązków przewoźnika po przyjęciu towaru należy sprawdzenie jego stanu oraz opakowania, jak i dokładności danych podanych w liście przewozowym.

Przewoźnik jest także zobowiązany do uzyskania instrukcji od osoby zarządzającej towarem, gdy m.in. z różnych przyczyn wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania. Jeśli jednak zażądanie instrukcji lub jej wykonanie wiązało się z kosztami dla przewoźnika, ma on prawo ubiegać się o ich zwrot, jeśli koszty te nie wynikały z jego winy.
Na podstawie przepisów Konwencji CMR przewoźnik może być ponadto zobowiązany do zapłaty odszkodowania za uszkodzenia lub zaginięcie przesyłki. Szczegółowe regulacje tego zagadnienia znajdują się w art. 23 i 25.

3. Odpowiedzialność nadawcy towaru

Konwencja CMR reguluje także zakres odpowiedzialności nadawcy. Nadawca towaru odpowiada m.in. za koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieprawidłowości niektórych danych wskazanych w liście przewozowym, jak i wszelkich innych danych oraz instrukcji wydanych w celu wystawienia takiego listu.

Nadawca odpowiada również wobec przewoźnika za szkody wyrządzone osobom, wyposażeniu, innym towarom, a także za koszty, jeśli wynikały one ze złego, wadliwego opakowania towaru. Wyjątkiem jest tu sytuacja, w której sam przewoźnik wiedział o nieodpowiednim przygotowaniu towaru do drogi i nie zgłosił żadnych zastrzeżeń.

4. Obowiązki i uprawnienia nadawcy towaru

Do chwili wydania drugiego egzemplarza listu przewozowego odbiorcy, nadawca ma prawo do rozporządzania towarem. Powinien jednak wcześniej przedstawić swój list przewozowy, do którego należy wpisać nowe instrukcje wydane przewoźnikowi. W takiej sytuacji nadawca jest zobowiązany do wynagrodzenia przewoźnikowi kosztów i szkód, jakie pociąga za sobą wykonanie tych instrukcji.

Jednym z uprawnień nadawcy jest również żądanie sprawdzenia przez przewoźnika wagi brutto lub ilości towaru wyrażonej w inny sposób, ilości sztuk przesyłki, czy domagania się zapłacenia kosztów sprawdzenia.

Nadawca powinien załączyć do listu przewozowego lub pozostawić do dyspozycji przewoźnika wszystkie potrzebne dokumenty oraz udzielić mu wszelkich żądanych informacji.

Jeśli nadawca powierza przewoźnikowi towary niebezpieczne, jest także zobowiązany do tego, aby poinformować go o tym, jakie niebezpieczeństwo przedstawiają oraz jakie środki ostrożności należy podjąć.

5. Obowiązki i uprawnienia odbiorcy     

Po dostarczeniu towaru na miejsce odbiorca ma prawo żądać od przewoźnika wydania za pokwitowaniem drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru. Jest on także zobowiązany do zapłaty kwoty należności wynikającej z listu przewozowego.
Odbiorca może zawsze domagać się wydania przesyłki, nawet gdy wcześniej odmówił jej przyjęcia, chyba że przewoźnik otrzymał przeciwną instrukcję od nadawcy.

6. Konstrukcja oraz dane wymagane w liście przewozowym

Konwencja CMR w art. 6 wskazuje także wszystkie obowiązkowe oraz dodatkowe dane, jakie powinny lub mogą znaleźć się w liście przewozowym.

Konwencja CMR  - kluczowy dokument umowy przewozu 

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, jest bardzo istotnym, kluczowym dokumentem dla stron umowy przewozu, który znajduje swoje zastosowanie w zarobkowych przewozach międzynarodowych. Poza wymienionymi powyżej zasadami odpowiedzialności oraz niektórymi z praw i obowiązków stron znajdziemy w niej również przepisy odnoszące się do m.in.: przedawnienia, sposobu rozstrzygania sporów, roszczeń i reklamacji, czy postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników. 

Konwencja CMR jest dokumentem złożonym z zawiera liczne niuanse. Stąd, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat Konwencji zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Transportową LEGALTRANS. 

---