Kiedy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powinna ogłosić upadłość?

20 stycznia 2023 | Artykuł sponsorowany

Upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością większości przedsiębiorców kojarzy się wyłącznie negatywnie – z zakończeniem działalności i porażką. W rzeczywistości skorzystanie z tej konstrukcji w porę i ogłoszenie upadłości takiego podmiotu chroni członków zarządu przed osobistą odpowiedzialnością za jej zobowiązania. Kiedy zatem należy ogłosić upadłość spółki z oo?

Kiedy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powinna ogłosić upadłość?
Kiedy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powinna ogłosić upadłość?

Upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością większości przedsiębiorców kojarzy się wyłącznie negatywnie – z zakończeniem działalności i porażką. W rzeczywistości skorzystanie z tej konstrukcji w porę i ogłoszenie upadłości takiego podmiotu chroni członków zarządu przed osobistą odpowiedzialnością za jej zobowiązania. Kiedy zatem należy ogłosić upadłość spółki z oo?

Niewypłacalność – sygnał dla zobowiązanych

Decyzję o ogłoszeniu upadłości spółka może podjąć wyłącznie w określonej sytuacji – gdy stanie się niewypłacalna. W przeciwnym wypadku sąd rozpatrujący jej wniosek uzna go bowiem za bezzasadny i odmówi ogłoszenia w stosunku do spółki upadłości. Kwestię tę reguluje art. 10 ustawy Prawo upadłościowe: 

Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

O tym, kiedy przyjmuje się, że dłużnik (czyli spółka) jest niewypłacalny, napiszemy później. Teraz skupimy się na tym, jakie powoduje to skutki dla zobowiązanych podmiotów i kto powinien podjąć odpowiednie działania. 

Przede wszystkim, konsekwencją stanu niewypłacalności spółki jest to, że zobowiązane podmioty powinny złożyć wniosek o ogłoszenie w stosunku do niej upadłości. Pozwoli im to ochronić się przed osobistą odpowiedzialnością za jej zobowiązania, a wierzycielom, choć częściowo, uzyskać zaspokojenie. 
Uprawnionymi (i zobowiązanymi) do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są:

  • sama spółka;
  • każdy z członków organu reprezentacji, choćby na zasadach ogólnych nie mógł reprezentować spółki samodzielnie.

W przypadku stwierdzenia, że zachodzi okoliczność uzasadniająca złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, każdy ze zobowiązanych powinien uczynić to w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła ta przyczyna. 

Czym jednak właściwie jest niewypłacalność, która powoduje, że należy ogłosić upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?

Niewypłacalność i upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – ogólne zasady i domniemania

Jak stanowi art. 11 ust. 1 Prawa upadłościowego:

Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Konieczność każdorazowego wykazania, że spółka nie ma możliwości uregulowania rachunków, byłaby bardzo niekorzystna, więc ustawodawca wprowadził domniemanie, że spółka jest niewypłacalna zawsze, gdy jej opóźnienie w spłacie zobowiązań przekracza trzy miesiące. 

Spółka ma oczywiście możliwość wykazania, że opóźnienie w spłacie nie wynika z jej niekorzystnej sytuacji, a jest wynikiem np. sporu z kontrahentem. Wówczas wniosek o ogłoszenie upadłości nie może zostać pozytywnie rozpatrzony. Jeśli tego jednak nie uczyni, to musi liczyć się z możliwością przeprowadzenia w stosunku do niej postępowania upadłościowego. 

W praktyce upadłość jest najczęściej ogłaszana właśnie w oparciu o to domniemanie. 

Niewypłacalność – przesłanka rachunkowa

Drugim – zdecydowanie rzadziej stosowanym w praktyce – domniemaniem, jest tzw. przesłanka rachunkowa. Przyjmuje się, że spółka jest niewypłacalna również, gdy jej zobowiązania pieniężne przez okres dłuższy niż 24 miesiące przekraczają wartość jej majątku. 

Oczywiście również i ta reguła jest wyłącznie domniemaniem, a spółka może łatwo wykazać, że choć ma wiele zobowiązań, to jej płynności finansowej nic nie zagraża. W praktyce sytuację, że podmiot posiada wiele długów, spotyka się bardzo często, nawet wśród świetnie prosperujących spółek. 

Kiedy jest zbyt późno na ogłoszenie upadłości?

Jako że zazwyczaj moment, w którym należy ogłosić upadłość spółki, nie jest jednoznaczny, może okazać się, że choć spółka nie jest już wypłacalna, to nie będzie już możliwe ogłoszenie jej upadłości. 

Stanie się tak między innymi, gdy wniosek zostanie złożony w momencie, kiedy spółka nie będzie już posiadała dostatecznego majątku na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, albo jeśli jej majątek wystarczy wyłącznie na pokrycie tych kosztów. Sąd wówczas będzie bowiem zmuszony do oddalenia takiego wniosku, a spółka będzie mogła zostać wykreślona z rejestru na innej podstawie (art. 13 ust. 1 Prawa upadłościowego). 

W przeciwnym wypadku upadłość spółki z ograniczoną odpowiedzialnością byłaby bezcelowa – jej głównym celem jest przecież zaspokojenie w możliwie największym stopniu wierzycieli, a nie generowanie tylko dodatkowych kosztów. 

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w odpowiednim momencie to kwestia niezwykle istotna z punktu widzenia członków zarządu – pozwala wyłączyć ich osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki. 

Upadłość spółki z o.o. – skutek prawidłowo złożonego wniosku

Upadłość spółki z o.o. może być ogłoszona tylko w wyniku złożenia przez uprawniony podmiot poprawnie złożonego wniosku. Sąd nie może działać w tej kwestii z urzędu, a skutki zbyt późnego działania obciążają w dużej mierze zobowiązanych (najczęściej zarząd).

Na koniec, chcielibyśmy podziękować kancelarii KPP Kancelaria Prawna Baran & Pluta za wsparcie przy przygotowaniu tego artykułu. Naszym celem jest dostarczanie rzetelnych informacji z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego, które mogą pomóc czytelnikom lepiej zrozumieć ich prawa i obowiązki. Jednocześnie chcemy zaznaczyć, że niniejszy artykuł nie jest poradą prawną. W przypadku potrzeby rozwiązania konkretnego problemu prawnego, zalecamy kontakt z profesjonalnym prawnikiem. Redakcja Law Media.

Polecamy również: