Czy skarga pauliańska jest skuteczna?

30 września 2022 | Artykuł sponsorowany

Instytucja skargi pauliańskiej powstała w celu ochrony wierzycieli przed nieuczciwymi działaniami ich dłużników – pozwala uchronić wierzyciela przed niewypłacalnością zobowiązanego. Powołanie się na skargę pauliańską bardzo często wymaga skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego – czy takie działanie jest w ogóle skuteczne?

Czy skarga pauliańska jest skuteczna?
Czy skarga pauliańska jest skuteczna?

Skarga pauliańska

Zgodnie z treścią art. 527 Kodeksu cywilnego gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Skarga pauliańska umożliwia wierzycielowi zakwestionowanie działań dłużnika, których skutkiem jest zmniejszenie lub całkowite wyzbycie się przez niego majątku. Powstała w ten sposób niewypłacalność dłużnika nie chroni go przed odpowiedzialnością za nieuregulowane zobowiązanie – dług i tak będzie musiał zostać spłacony.

Skuteczność skargi pauliańskiej

Wierzyciele, którzy chcieliby skorzystać ze skargi pauliańskiej w zdecydowanej większości przypadków muszą skorzystać z pomocy sądowej. Dobrowolne nakłanianie dłużnika do uregulowania zobowiązania nie odnosi najczęściej zamierzonego skutku. Wierzyciel ma prawo złożyć pozew ze skargi pauliańskiej i na drodze sądowej dochodzić swoich roszczeń, wymaga to jednak przekonania sądu do zasadności swoich twierdzeń.

Skuteczność skargi pauliańskiej zależy przede wszystkim od działań wierzyciela – to na nim spoczywa bowiem obowiązek wykazania, że danej sytuacji doszło do celowego wyzbycia się majątku przez dłużnika ze szkodą dla interesów wierzyciela. Można to udowodnić przede wszystkim poprzez wykazanie, że wierzyciela i dłużnika łączy wymagalna wierzytelność, tj. taka, której realizacji wierzyciel może już się domagać. W tym celu pomocne będą umowa, z której wynika dane zobowiązanie oraz nieuregulowane rachunki. Wierzyciel musi następnie powołać się na fakt wyzbycia się majątku przez dłużnika – nie musi jednak w tym celu przedstawiać stosownych umów, wystarczy, że zawnioskuje do sądu, aby ten zobowiązał dłużnika do wykazania takich kontraktów i złożenia odpowiednich zeznań. Sąd następnie bada wszystkie twierdzenia stron oraz przedstawione dowody i na tej podstawie wydaje odpowiednie rozstrzygnięcie.

Złożenie pozwu ze skargi pauliańskiej nie zawsze będzie oznaczało wygraną. Wpływ na to ma wiele różnych czynników, w tym okoliczności danej sprawy. Jeśli sąd uzna twierdzenia wierzyciela za prawidłowe skarga będzie skuteczna, zaś interes majątkowy wierzyciela zabezpieczony. Jeśli jednak nie to w tej sytuacji dłużnik będzie zwolniony z odpowiedzialności za swoje działania – wierzyciel będzie miał trudności z zaspokojeniem swoich roszczeń.

Przedawnienie skargi pauliańskiej

O skuteczności skargi paulianskiej decyduje jeszcze jedna kwestia, a mianowicie to czy roszczenie wierzyciela w tym zakresie nie uległo już przedawnieniu. Skarga ta ulega bowiem przedawnieniu po upływie 5 lat od dnia dokonania kwestionowanej czynności przez dłużnika. Jeśli wierzyciel spóźni się ze złożeniem pozwu w danej sprawie to tak naprawdę jego roszczenia będą bezzasadne i sąd ich nie uzna (nawet, jeśli w sprawie faktycznie doszło do celowego wyzbycia się majątku przez dłużnika). O skuteczności skargi pauliańskiej przesądza zatem szybki czas reakcji wierzyciela na nieprawidłowe działania dłużnika. 
Złożenie skargi pauliańskiej wymaga także znajomości zasad procedury cywilnej, a co za tym idzie poprawnego sporządzenia pozwu i złożenia go do właściwego sądu (właściwość sądu w sprawie skargi ustala się wg zasad ogólnych tj. wg miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego). W przypadku braków formalnych skargi sąd wezwie powoda do ich uzupełnienia w terminie 7 dni – jeśli to nie nastąpi sprawa nie zostanie przyjęta do rozstrzygnięcia, co de facto spowoduje, że dana skarga będzie nieskuteczna. Wierzyciel będzie mógł jednak złożyć ją ponownie (oczywiście tym razem bez błędów i braków). 
Treść artykułu napisana we współpracy z kancelarią JCZ Kancelaria Radców Prawnych. Jeżeli szukają Państwo pomocy prawnej w temacie opisanym powyżej to serdecznie zapraszamy do kontaktu bezpośredniego z kancelarią. Kancelaria świadczy profesjonalną pomoc prawną dla klientów z całej Polski. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub mailowego.

JCZ Kancelaria Radców Prawnych Bydgoszcz
Jagiellońska 69/1, 
85-027 Bydgoszcz

tel. 603774089
[email protected]

Polecamy również: