Co to jest umowa dożywocia?

28 lutego 2023 | Artykuł sponsorowany

W przypadku, gdy jedna ze stron chce przenieść własność nieruchomości na inną osobę w zamian za zapewnienie sobie opieki w przyszłości, powinna zawrzeć umowę dożywocia. Jest to jedna z umów nazwanych uregulowanych w polskim kodeksie cywilnym.

Co to jest umowa dożywocia?
Co to jest umowa dożywocia?

W przypadku, gdy jedna ze stron chce przenieść własność nieruchomości na inną osobę w zamian za zapewnienie sobie opieki w przyszłości, powinna zawrzeć umowę dożywocia. Jest to jedna z umów nazwanych uregulowanych w polskim kodeksie cywilnym.

Najprościej ujmując, umowa dożywocia polega na tym, że jedna ze stron przenosi własność nieruchomości na drugą stronę umowy w zamian za pewne świadczenia, które druga strona umowy ma spełniać na jej rzecz. Nazwa – umowa dożywocia – nawiązuje do tego, że te świadczenia mają być spełniane dożywotnio przez nowego właściciela nieruchomości na rzecz jej zbywcy. Prawo dożywocia może i powinno zostać wpisane do księgi wieczystej w jej dziale trzecim.

Świadczenia te mogą polegać na zapewnieniu zbywcy dożywotniego utrzymania, wówczas nabywca nieruchomości powinien przyjąć zbywcę jako domownika. Zgodnie z ustawą, jeżeli strony nie postanowią w umowie między sobą inaczej, nabywca nieruchomości powinien dostarczać zbywcy nieruchomości wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Innym rozwiązaniem jest na przykład zobowiązanie się nabywcy nieruchomości do obciążenia jej na rzecz zbywcy użytkowaniem albo służebnością mieszkania (a więc zapewnienie możliwości mieszkania tam do śmierci).

Innym możliwym rozwiązaniem jest obciążenie nieruchomości na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości (na przykład do jednego piętra nieruchomości), służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą. Strony mogą również zastrzec w umowie, że zamiast umożliwienia zamieszkania, nabywca nieruchomości będzie spełniać na rzecz zbywcy powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach.

Przykładem może być sytuacja, w której matka w sile wieku przenosi własność nieruchomości na swojego dorosłego syna, a w zamian ten zapewnia jej możliwość mieszkania w tej nieruchomości i utrzymanie do końca jej życia. Co ciekawe, dożywocie można zastrzec również na rzecz osoby bliskiej zbywcy, a więc na przykład na rzecz małżonka matki nawet, jeżeli nie jest on jednocześnie właścicielem nieruchomości.

Sytuacja staje się nieco bardziej skomplikowana, jeśli nabywca nieruchomości postanowi ją następnie sprzedać. Wówczas uprawniony do dożywocia ma możliwość ubiegania się o jego zamianę na dożywotnią rentę, która będzie mu wypłacana przez pierwotnego nabywcę nieruchomości.

Jeżeli jedna z osób, którym przysługiwało prawo dożywocia umiera (na przykład jeden z małżonków), prawo to nie wygasa w całości, a jedynie ulega odpowiedniemu zmniejszeniu i przysługuje nadal żyjącym osobom lub osobie. Prawo dożywocia jest niezbywalne, a więc nie można przenieść go na kogoś innego.