Ustawa o ochronie sygnalistów - od kiedy obowiązuje i jak wdrożyć?

7 sierpnia 2024 | Artykuł sponsorowany | 4 min. czytania

Ustawa została 24 czerwca 2024 r. opublikowana w Dzienniku Ustaw i zacznie obowiązywać od 25 września br. W świetle najnowszej ustawy o ochronie sygnalistów, zarówno przedsiębiorcy, jak i podmioty publiczne mają obowiązek wdrożenia systemów ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości. Te regulacje dotyczą każdej organizacji zatrudniającej ponad 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Ustawa o ochronie sygnalistów - od kiedy obowiązuje i jak wdrożyć?
Ustawa o ochronie sygnalistów - od kiedy obowiązuje i jak wdrożyć?

Kogo dotyczą nowe obowiązki związane z ochroną sygnalistów w Polsce?

Jak liczona jest ilość pracowników?

Przykładem może być pracodawca, który zatrudnia 20 osób na pełnym etacie oraz 30 osób na pół etatu – taki pracodawca nie jest zobowiązany do wdrożenia systemu ochrony sygnalistów. Jeżeli jednak liczba pracowników przekracza 50 osób na pełne etaty, konieczne jest jak najszybsze przygotowanie i wdrożenie odpowiednich procedur.

Kim jest sygnalista?

Sygnalista to osoba, która w dobrej wierze i w interesie publicznym zgłasza informacje o naruszeniach prawnych, etycznych, czy proceduralnych w miejscu pracy. Ważne jest, by pracownicy rozumieli różnicę między działaniem sygnalisty a działaniem osoby donoszącej – sygnalista działa na rzecz dobra organizacji i społeczeństwa, podczas gdy donosiciel może kierować się osobistymi motywacjami.

Jakie korzyści przynosi działalność sygnalistów?

Skuteczna ochrona sygnalistów może przyczynić się do wcześniejszego wykrywania nadużyć finansowych, marnotrawienia zasobów, a także problemów takich jak mobbing czy dyskryminacja. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą nie tylko oszczędzić znaczne sumy pieniędzy, ale również poprawić atmosferę w pracy i efektywność operacyjną.

Jak Skutecznie Wdrożyć Ochronę Sygnalistów w Twojej Organizacji?

Zdefiniowanie Roli Sygnalisty

Wprowadzenie jasno określonej roli sygnalisty w strukturze przedsiębiorstwa jest kluczowe. Sygnalista pełni funkcję ochrony prawnej oraz etycznej, co wymaga odpowiednich zmian w istniejących procedurach, szczególnie tych związanych z produkcją, jakością i zarządzaniem zasobami ludzkimi (HR).

Gwarancja Anonimowości i Ochrona przed Odwetem

Fundamentalne jest zapewnienie sygnalistom anonimowości oraz ochrony przed odwetem, co umożliwi im swobodne zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości bez obawy o negatywne konsekwencje.

Weryfikacja Zgłaszanych Informacji

Istotne jest, aby zgłaszane przez sygnalistów okoliczności były zawsze prawdziwe i miały znaczenie dla dobra organizacji. Zapobiega to nadużyciom i nieuzasadnionym alarmom, które mogłyby zaburzyć funkcjonowanie przedsiębiorstwa.

Procedura Wdrożenia Ochrony Sygnalistów – Kroki dla Pracodawców

  1. Zgłoszenia Wewnętrzne i Zewnętrzne:

    • Wewnętrzne: Najważniejsze dla każdego pracodawcy, umożliwia kontrolę nad procesem i uniknięcie eskalacji problemów.
    • Zewnętrzne: Skierowane do organów publicznych lub Rzecznika Praw Obywatelskich, a w niektórych przypadkach ujawnienie publiczne za pośrednictwem mediów.
  2. Przygotowanie i Wdrożenie Procedury Zgłoszeń Wewnętrznych:

    • Pracodawca musi opracować i wdrożyć procedury, które będą regulować proces zgłaszania i obsługi zgłoszeń.
    • Konieczne jest utworzenie dedykowanych kanałów zgłoszeń oraz prowadzenie rejestru zgłoszeń wraz z dokumentacją wszystkich działań następczych.
  3. Konsultacje z Organizacjami Pracowniczymi:

    • Procedura zgłoszeń wewnętrznych musi zostać skonsultowana z zakładową organizacją związkową lub, w przypadku jej braku, z przedstawicielami pracowników.
  4. Oficjalne Ogłoszenie i Wdrożenie Procedury:

    • Po konsultacjach procedura powinna być ogłoszona pracownikom i wejść w życie po 7 dniach od daty ogłoszenia.

Szkolenie sygnalistów - klucz do skutecznego wdrożenia ustawy 

Wdrażanie skutecznej polityki ochrony sygnalistów zaczyna się od właściwie przeprowadzonego szkolenia. Szkolenie sygnalistów to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, ale przede wszystkim szansa na zbudowanie kultury przejrzystości i odpowiedzialności. Podczas szkolenia uczestnicy dowiedzą się, jak rozpoznawać potencjalne nieprawidłowości, jak i gdzie zgłaszać zaobserwowane problemy, a także będą mogli zrozumieć, jakie prawa i ochronę gwarantuje im prawo. Szkolenie to również okazja do omówienia wartości etycznych i prawnych, które powinny kierować każdym pracownikiem, dbając o dobro firmy i jej pracowników. Odpowiednio zaprojektowane i przeprowadzone szkolenie sygnalistów może znacząco przyczynić się do wzrostu zaufania wewnątrz organizacji oraz ochrony jej wizerunku.

Jeśli interesuje Cię szkolenie z zakresu ochrony sygnalistów, zapraszamy na stronę radcy prawnego Moniki Jurkiewicz. Jako założycielka kancelarii specjalizującej się w prawie pracowniczym i korporacyjnym, Monika posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu szkoleń i wdrażaniu procedur w tych obszarach.