Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych – co trzeba o nim wiedzieć?

12 maja 2025 | Aktualizacja: 4 czerwca 2025 | Artykuł sponsorowany | 3 min. czytania

Osoby planujące podjęcie pracy w zawodach związanych z manipulowaniem żywnością, opieką nad osobami starszymi lub dziećmi, a także w gastronomii, muszą posiadać jeden kluczowy dokument – orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Potwierdza on brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy w środowiskach szczególnie narażonych na kontakt z czynnikami chorobotwórczymi. Czym jest tzw. książeczka sanepidowska, kto musi ją wyrobić, jakie badania należy wykonać oraz jak wygląda cały proces jej uzyskania – tego wszystkiego dowiesz się, czytając dalej niniejszy artykuł!

Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych – co trzeba o nim wiedzieć?
Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych – co trzeba o nim wiedzieć?

Czym jest książeczka sanepidowska i kiedy trzeba ją wyrobić?

Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, potocznie nazywane książeczką sanepidowską, to oficjalny dokument, który można uzyskać od lekarza medycyny pracy. Jest on wydawany na podstawie przeprowadzonych przez pacjenta badań sanepidowskich oraz oceny jego stanu zdrowia.

Orzeczenie jest zazwyczaj wymagane w sytuacji, kiedy dana osoba podejmuje pracę wiążącą się z ryzykiem przenoszenia chorób zakaźnych. Dotyczy to przede wszystkim zawodów związanych z przygotowywaniem, pakowaniem, transportem oraz sprzedażą żywności. Książeczka sanepidowska jest więc podstawowym dokumentem wymaganym m. in. od pracowników gastronomii, placówek medycznych, żłobków, przedszkoli oraz innych instytucji opiekuńczych.

Obowiązek posiadania orzeczenia wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa, a jego brak może skutkować niedopuszczeniem do wykonywania obowiązków zawodowych. W praktyce oznacza to, że każda osoba, która w przyszłości będzie miała kontakt z żywnością, pacjentami lub najmłodszymi powinna wcześniej przejść badania sanepidowskie, które są podstawą do wydania rzeczonego orzeczenia.

Jak wygląda procedura uzyskiwania orzeczenia? Czy da się ją uprościć?

Aby uzyskać orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, należy najpierw zgłosić się do laboratorium realizującego badania sanepidowskie. Kluczowym elementem całej procedury jest przeprowadzenie analizy dostarczonych przez pacjenta próbek kału pod kątem nosicielstwa chorobotwórczych drobnoustrojów. Obecność w próbce bakterii stanowi bowiem przeciwwskazanie do pracy w środowiskach wymagających wysokiego poziomu higieny sanitarnej.

Po uzyskaniu wyników badań sanepidowskich, należy umówić się na wizytę do lekarza medycyny pracy, który po przeanalizowaniu dostarczonej dokumentacji wyda orzeczenie. W ten sposób, w przypadku braku przeciwwskazań zdrowotnych, lekarz potwierdzi zdolność do wykonywania pracy w środowisku potencjalnie narażonym na przenoszenie chorób zakaźnych. Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych posiada określony okres ważności, który może różnić się w zależności od stanowiska oraz charakteru wykonywanej pracy.

Obecnie cała procedura uzyskiwania książeczki sanepidowskiej może zostać znacząco uproszczona. Coraz więcej placówek medycznych oferuje bowiem możliwość zdalnego zlecenia badań sanepidowskich. Taka forma pozwala nie tylko zaoszczędzić czas, lecz również uniknąć kolejek i zbędnych formalności. Po uzyskaniu wyników, wystarczy natomiast umówić się na wizytę u lekarza medycyny pracy, która może odbyć się zarówno stacjonarnie, jak i online, w formie telekonsultacji. Usługę zdalnego umawiania wizyt do lekarza medycyny pracy świadczy m.in. e-sanepid.pl